اشاره:
فضای سایبری عرصه‌ای است که روند وقایع و تحولات در آن به‌طرز چشم‌گیری سریع‌تر از سایر قلمروهای حیات بشری بوده و گاهی اتفاقاتی که در طی چند ساعت یا چند روز رخ می‌دهد، مسیر آینده جوامع انسانی را برای همیشه دستخوش دگرگونی می‌کند. از این روست که آگاهی نسبت به روندها و جریان‌های روز در این حوزه از اهمیت زیادی برخوردار است. لذا در همین راستا، گروه مطالعات فرهنگی و اجتماعی پژوهشگاه فضای مجازی اقدام به رصد و تحلیل منابع علمی و پایگاه‌های رسانه‌ایِ فعال در این حوزه نموده و در قالب یک ستون هفتگی، به بررسی مهم‌ترین تحولات مرتبط با عرصه سایبری می‌پردازد.

شهادت مدیر عامل تیک‌تاک در مقابل کمیسیون انرژی و بازرگانی مجلس نمایندگان امریکا

روز پنجشنبه گذشته، شوزی چو – مدیر عامل تیک‌تاک – در نشستی با کمیسیون انرژی و بازرگانیِ مجلس نمایندگان به مدت نزدیک به پنج ساعت شرکت کرد. چند تن از اعضای کمیته – از جمله رئیس کتی مک‌موریس راجرز[1] – در خطابه آغازین خود موضع شدیدی علیه تیک‌تاک اتخاذ کردند و خواستار ممنوعیت این برنامه در ایالات متحده شدند. پرسش‌های نمایندگان از مدیرعامل تیک‌تاک حول چند محور شکل گرفته بود: مسائل مربوط به ایمنی کودکان، اقدامات تیک‌تاک برای تعدیل [و اصلاح] محتوای منتشرشده در این پلتفرم، و کنترل مجوزهای دسترسی به داده‌ها برای جلوگیری از افشای اطلاعات امریکایی‌ها و سوءاستفاده مجرمین سایبری چینی از آن‌ها. با این همه، از ظواهر امر اینگونه پیدا بود که شهادت شوزی چو نتوانسته است ابهامات و تردیدهای این کمیسیون را کاهش دهد. بعلاوه، دولت بایدن تهدید کرده است تنها در صورتی در مورد تحریم و ممنوعیت تیک‌تاک تجدیدنظر خواهد کرد که بایت‌دنس – شرکت مادر چینی این برنامه – آن را به یک خریدار آمریکایی بفروشد. در مقابل، سخنگوی وزارت بازرگانیِ چین نیز ساعاتی قبل از جلسه استماع اینگونه اظهار کرد که «دولت [چین] قطعاً با طرح فروش اجباری تیک‌تاک قاطعانه مخالفت خواهد کرد».

گوگل انتشار محدود چت‌باتِ بارد[2] را آغاز کرد

روز سه‌شنبه گذشته، گوگل اعلام کرد که دسترسی به چت‌بات هوش مصنوعی خود به نام بارد را گسترش می‌دهد. کاربران بالای هجده سال در ایالات متحده یا بریتانیا مجاز خواهند بود برای استفاده از این ربات در لیست انتظار ثبت‌نام کنند. البته بر طیق اظهارات مسئولین گوگل، این چت‌بات هنوز در مرحله «آزمایش اولیه» است و قرار است در آینده قابلیت دسترسی آن به کشورهای دیگر و زبان‌های غیرانگلیسی توسعه پیدا کند. انتشار محدود بارد در واکنش به انتشار دو چت‌بات متعلق به شرکت‌های رقیب انجام شده است؛ یعنی GPT4 که متعلق به مایکروسافت بوده و با همکاری شرکت اوپن اِی‌آی[3] تولید شده، و Ernie که متعلق به موتور جستجوی چینی Baidu است. گوگل علیرغم اینکه از سال 2015 در حال طراحی و توسعه بارد بوده است، اما به دلیل نگرانی از تأثیری که این تکنولوژی بر کسب‌وکارِ موتور جستجو و تبلیغاتش خواهد داشت، در این حوزه دست به عصا وارد عمل شده است.

مقامات ایالات متحده یک انجمن جرایم سایبری را تعطیل و مالک را دستگیر کردند

چهارشنبه گذشته، مقامات امنیتی امریکا صاحب یکی از بزرگترین انجمن های جرایم سایبری تحت عنوان بریچ‌فروم را دستگیر کردند. کانر برایان فیتزپاتریک[4] – با لقب آنلاین «Pompompurin» – به توطئه برای کلاهبرداری از دستگاه‌های دسترسی و سوءاستفاده از یک سیستم FBI که برای به اشتراک‌گذاری اطلاعات با مقامات ایالتی و محلی برای ارسال ایمیل های هرزنامه طراحی شده بود، متهم شد. فیتزپاتریک همچنین مسئول انجمن هک آنلاین بریچ‌فروم بود که چند روز پس از دستگیری وی تعطیل شد؛ زیرا مقامات به کد منبع سایت و اطلاعات کاربران دسترسی داشتند. بریچ‌فروم در سال 2022 پس از اینکه FBI RaidForums، یک سایت هک مشابه را تصرف کرد، ایجاد شد. بریچ‌فروم در طول سال اول فعالیت خودیک سال پس از ایجاد، بریچ‌فروم مکرراً توسط هکرها و باج افزارهای باج افزار برای افشای اطلاعات سرقت شده استفاده شده است، از جمله در ماه گذشته که هکرها داده های مراقبت های بهداشتی اعضای کنگره و کارکنان آنها را برای فروش در این انجمن قرار دادند. فیتزپاتریک روز پنجشنبه گذشته با وثیقه 300000 دلاری آزاد شد و در انتظار برپاییِ دادگاه خود در 24 مارس در دادگاه ویرجینیا به سر می‌برد.

مقررات پیشنهادیِ جدید مانع سرمایه‌گذاری چین در تولید نیمه‌هادی‌ها خواهد شد

وزارت بازرگانی ایالات متحده مقررات جدیدی را ارائه کرده است که مانع از این می‌شود که بودجه 52 میلیارد دلاری که قانون تراشه‌ها و علم[5] به پژوهش و تولید نیمه‌هادی‌ها اختصاص داده است، در یکسری کشورهای بخصوص – از جمله چین، روسیه، ایران و کره شمالی – صرف شود. این مجموعه قوانین جدید، شرکت‌هایی که تحت قانون «تراشه‌ها و علم» موفق به دریافت وجوه حمایتی شده‌اند را – دست‌کم به مدت 10 سال – از تأسیس کارخانه جدید یا توسعه تأسیسات قبلی در کشورهای مورد نظر و همچنین همکاریِ تحقیقاتیِ مشترک با شرکت‌ها و کمپانی‌های آن کشورها منع می‌کند. البته [در قوانین] پیش‌بینی‌هایی در مورد میکروچیپ‌های قدیمی‌تر وجود دارد که به شرکت‌‌ها این اجازه را می‌دهد که – در صورتی بیش از 85 درصد تولیدشان بازار داخلی را هدف قرار د اده باشد – به فعالیت و توسعه تأسیسات و کارخانه‌های خود در برخی از این کشورها ادامه دهند. تراشه‌هایی که در محاسبات کوانتومی، پرتوهای فشرده، و قابلیت‌های نظامی خاص به کار می‌روند، محدودیت‌های بیشتر و سخت‌گیرانه‌تری دارند و هرگز نمی‌توان آن‌ها را با ریزتراشه‌های قدیمی‌تر یکی پنداشت.

گوگل اپلیکیشن چینی پیندودو[6] را به دلیل نگرانی از بدافزارهای احتمالی، تعلیق کرد

روز سه‌شنبه، شرکت گوگل به شبکه سی‌ان‌ان اعلام کرد که نسخه‌های اپلیکیشن تجارت الکترونیک چینی پیندودو به دلیل نگرانی‌های مربوط به بدافزار در فروشگاه پلی استور به حالت تعلیق درآمده است. اگرچه گوگل جزئیات دیگری در مورد خطرات امنیتیِ این اپلیکیشن منتشر نکرده است، اما به‌طور موقت نصب برنامه را مسدود کرده است و از کاربران خواسته است تا نسخه‌های مخرب برنامه را در حین انجام تحقیقات حذف کنند. این تعلیق دقیقاً مصادف شده است با زمانی که شرکت مادر پیندودو – یعنی پی‌دی‌دی هولدینگ[7]، در حال تلاش برای به‌دست‌آوردن جای پای بیشتری در بازارهای خارج از کشور است.




گردآوری و تألیف: علیرضا قبولی شاهرودی
گروه مطالعات فرهنگی و اجتماعی پژوهشگاه فضای مجازی