اشاره:
فضای سایبری عرصه‌ای است که روند وقایع و تحولات در آن به‌طرز چشم‌گیری سریع‌تر از سایر قلمروهای حیات بشری بوده و گاهی اتفاقاتی که در طی چند ساعت یا چند روز رخ می‌دهد، مسیر آینده جوامع انسانی را برای همیشه دستخوش دگرگونی می‌کند. از این روست که آگاهی نسبت به روندها و جریان‌های روز در این حوزه از اهمیت زیادی برخوردار است. لذا در همین راستا، گروه مطالعات فرهنگی و اجتماعی پژوهشگاه فضای مجازی اقدام به انتشار گزارش هفتگی اندیشکده «شورای روابط بین‌الملل» (CFR[1]) به قلم آدام سگال – مدیر برنامه پژوهشیِ خط‌مشی‌های دیجیتال و امنیت سایبری در این اندیشکده – با عنوان «جهان سایبری در هفته‌ای که گذشت»[2] نموده است. این ستون جمعهٔ هر هفته در سایت این اندیشکده منتشر شده و توسط گروه مطالعات فرهنگی و اجتماعی پژوهشگاه فضای مجازی به زبان فارسی بازتاب داده خواهد شد.

کارزارهای اطلاعات نادرستِ روسیه از تکنیک‌های جدیدی برای فریب‌های رسانه‌ای و جعل عمیق بهره می‌گیرند

براساس پژوهش جدید اتحادیه اروپا، بازیگران روسی اکنون با جعل هویت رسانه‌های چاپی و تلویزیونیِ بین‌المللی، به انتشار اطلاعات نادرست می‌پردازند. این عملیات که توسط گروه‌های مورد حمایت دولت انجام می‌شود، از سبک و ظاهر رسانه‌های خارجی کپی‌برداری می‌کند تا محتوای تبلیغاتیِ حامیِ روسیه را مشروعیت بخیشده و جریان حامی اوکراین را تضعیف کند. در برابر این تهدید، اکنون آئین‌نامه جدید اتحادیه اروپا در مورد اطلاعات نادرست – که با هدف تقویت چهارچوب نظارتی و شفافیت بیشتر طراحی شده است - پلتفرم‌های بزرگ رسانه‌ای را موظف کرده است که هرگونه اقدام برای شبیه‌سازیِ آن‌ها از طرف بازیگران ناشناخته را گزارش کنند. علاوه بر این، شرکت تجزیه و تحلیل رسانه‌های اجتماعی گرافیکا[3] اخیراً یک کارزارِ مورد حمایت چین را کشف کرده است که از جعل‌عمیق برای انتشار اخبار تقویت‌کننده پروپاگاندای روسی استفاده می‌کند. به عنوان مثال، اخیراً ویدئویی با استفاده از تکنولوژی‌های هوش مصنوعی تولید شده است که آمریکایی‌هایی را نشان می‌دهد که از دولت بورکینافاسو – که هم‌پیمان روسیه است – حمایت می‌کنند.

هند صدها اپلیکیشن مرتبط با چین را به حالت تعلیق درآورده است

وزارت فناوری اطلاعاتی و الکترونیکی هند این هفته اعلام کرد که نزدیک به 300 اپلیکیشن شرط‌بندی و وام را که بسیاری از آنها توسط شرکت‌های چینی توسعه داده شده‌اند، تعلیق کرده است. این وزارتخانه مدعی است که این اپلیکیشن‌ها در حوزه وام‌های غیرمنصفانه فعال هستند و می‌توانند به عنوان ابزار جاسوسی یا تبلیغات استفاده شوند. هند در دو سال گذشته مقررات مربوط به اپلیکیشن‌های مالی را تشدید کرده است و سایر برنامه‌های چینی را بر اساس بخش A69 از قانون آی.تی ممنوع کرده است. قابل ذکر است که دولت هند قبلاً در بحبوحه تنش‌های خود با چین، دو اپلیکیشن تیک‌تاک و وی‌چت را ممنوع کرده بود و آن‌ها را خطری برای امنیت ملی خود می‌دانست.

گوگل از چت‌ربات «بارد»[4] برای رقابت با ChatGPT رونمایی کرد

روز دوشنبه، گوگل چت‌رباتِ آینده خود را معرفی کرد؛ رباتی که به‌عنوان یک سرویس مکالمه مبتنی بر هوش مصنوعی بوده و برای رقابت با ChatGPT از شرکت مایکروسافت طراحی شده است. این برنامه از فناوری مکالمه لامدا[5] – یا مدل زبانی برای کاربردهای گفتگویی – استفاده می‌کند و نخست – پیش از انتشار کامل در هفته‌های آینده – در اختیار گروهی از «تست‌کنندگان مورد اعتماد» قرار خواهد گرفت. این هفته مایکروسافت نسخه جدیدی از موتور جستجوی خود – «بینگ» – را منتشر کرد که توسط هوش مصنوعی طراحی شده است و گوگل نیز به زودی همین کار را انجام خواهد داد. به گفته کوین روز[6] – ستون نویس تکنولوژی در نیویورک تایمز – انتظار می‌رود که استفاده از هوش مصنوعی به طور اساسی فرآیند جستجو [در اینترنت] را تغییر دهد و «روشی کاملاً جدید برای تعامل با اطلاعات در اینترنت» ایجاد کند.

هکِ مجله شارلی‌ابدو به ایران منتسب شد

شرکت مایکروسافت هک مجله طنز فرانسوی شارلی ابدو در دسامبر 2022 را به یک بازیگر تهدیدکننده تحت حمایت دولت ایران بنام گروه «ایمن‌نت پاسارگاد»[7] نسبت داد. انگیزه این حمله احتمالاً درخواست شارلی ابدو برای نقاشی‌های طنز در هجو رهبر عالی ایران [آیت‌الله سید] علی خامنه‌ای بوده است. مهاجمان اطلاعات شخصی بیش از 200000 مشترک مجله شارلی ابدو را به سرقت بردند و بخشی از این داده‌ها را به صورت آنلاین به بیرون درز داده و کل پایگاه داده را در روزهای پس از حمله برای فروش عرضه کردند. پس از انتشار داده‌ها برای فروش، دولت ایران از شبکه‌ای از حساب‌های جعلی در رسانه‌های اجتماعی برای ضریب‌دادن به داستان‌های مربوط به افشای آن استفاده کرد. این حمله سایبری تقریباً هشت سال پس از کشته شدن چهارده نفر در حمله تروریستی به دفاتر شارلی ابدو در پاریس صورت گرفته است.

اتحاد چهارگانه[8]طرح «چالش سایبری» را اجرا می‌کند

چهار کشور استرالیا، هند، ژاپن و ایالات متحده با صدور بیانیه‌ای مشترک راه اندازی «چالش سایبری چهارگانه» را اعلام کردند. این طرح در واقع دعوتی است از کاربران سراسر هند و اقیانوس آرام برای تمرین «عادات سایبری ایمن و مسئولانه». دولت‌ها، شرکت‌ها، سازمان‌های غیرانتفاعی و مؤسسات آموزشی برای شرکت در این برنامه دعوت شده‌اند. وزارت امور خارجه در یادداشتی رسانه‌ای که همراه با این دعوت‌نامه متشر شده، اظهار کرده است که این طرح امیدوار است تلاش‌های شرکای چهارگانه در جهت «تقویت یک اکوسیستم سایبری ایمن‌تر و انعطاف پذیرتر به نفع اقتصادها و کاربران» در همه جا تقویت کند. این اقدام نمونه دیگری از همکاری در زمینه مسائل سایبری میان کشورهای چهارگانه است که اصول مشترک امنیت سایبری را طی نشستی در توکیو در ماه می 2022 به تصویب رساندند.


آدام سگال[9]؛ مدیر برنامه پژوهشی «خط‌مشی‌های فضای سایبری و دیجیتال» اندیشکده CFR
مترجم: علیرضا قبولی شاهرودی
گروه مطالعات فرهنگی و اجتماعی پژوهشگاه فضای مجازی