اشاره:
فضای سایبری عرصه‌ای است که روند وقایع و تحولات در آن به‌طرز چشم‌گیری سریع‌تر از سایر قلمروهای حیات بشری بوده و گاهی اتفاقاتی که در طی چند ساعت یا چند روز رخ می‌دهد، مسیر آینده جوامع انسانی را برای همیشه دستخوش دگرگونی می‌کند. از این روست که آگاهی نسبت به روندها و جریان‌های روز در این حوزه از اهمیت زیادی برخوردار است. لذا در همین راستا، گروه مطالعات فرهنگی و اجتماعی پژوهشگاه فضای مجازی اقدام به انتشار گزارش هفتگی اندیشکده «شورای روابط بین‌الملل» (CFR) به قلم آدام سگال – مدیر برنامه پژوهشیِ خط‌مشی‌های دیجیتال و امنیت سایبری در این اندیشکده – با عنوان «جهان سایبری در هفته‌ای که گذشت»[1] نموده است. این ستون جمعه هر هفته در سایت این اندیشکده منتشر شده و توسط گروه مطالعات فرهنگی و اجتماعی پژوهشگاه فضای مجازی به زبان فارسی بازتاب داده خواهد شد.

شرکت متا به دلیل برخی از فعالیت‌های تبلیغاتی خود، 400 میلیون دلار جریمه شد؛ همکاری رسانه‌های چین و روسیه؛ وزارت امور خارجه آمریکا دفتری جدید برای تکنولوژی تأسیس می‌کند؛ اطلاعات بخشی از کاربران توییتر توسط هکرها افشا شد. هوآوی در حوزه میکروچیپ‌ها به موفقیت مهمی دست پیدا کرده است.

سازمان‌های رگولاتوری ایرلند شرکت متا را به دلیل فعالیت‌های تبلیغاتی 400 میلیون دلار جریمه کردند

کمیسیون حفاظت از داده‌ها در کشور ایرلند اعلام کرد شرکت متا را به دلیل فعالیت‌های تبلیغاتی در پلتفرم‌های تحت مالکیت خود – یعنی فیس‌بوک و اینستاگرام – 414 میلیون دلار جریمه می‌کند. این کمیسیون اظهار کرده است که قراردادی که کاربران در هنگام پذیرش شرایط خدماتِ اینستاگرام یا فیس‌بوک امضا می‌کنند، بنحو غیرقانونی آن‌ها را مجبور به دریافت تبلیغات شخصی می‌کند. اگر کاربران متا بتوانند جلویِ بهره‌برداری از داده‌های شخصی‌شان برای تبلیغات هدفمند را بگیرند، یکی از بزرگ‌ترین منابع درآمد این شرکت تحت‌الشعاع قرار می‌گیرد. کمیسیون حفاظت از داده‌ها سه ماه به شرکت متا مهلت داده است تا شیوه‌های تبلیغاتی خود را با مقررات این کمیسیون تنظیم کند. بااین‌وجود، شرکت متا اعلام کرده که در مورد این حکم درخواست تجدید نظر خواهد کرد.

افشای اسنادی از همکاری رسانه‌های دولتی چین و روسیه

اسناد به سرقت رفته از شبکه دولتی VGTRK در روسیه، که هفته گذشته منتشر شد، حاکی از آن هستند که رسانه‌های دولتی روسیه و چین از زمان آغاز حمله روسیه به اوکراین در فوریه 2022 برای ارسال پیام‌های مدنظر خود [به مخاطبین] با یکدیگر همکاری کرده‌اند. این همکاری نخست با [انتشار] شایعه‌ای واهی توسط رسانه‌های دولتی روسیه آغاز شد که مدعی بودند ایالات متحده به آزمایشگاه‌های جنگ بیولوژیک در اوکراین کمک مالی می‌کند. وزارت امور خارجه چین و برخی از رسانه‌های دولتی این کشور به این شایعه دامن زدند. البته همکاری تبلیغاتی بین چین و روسیه منحصر به دوران جنگ با اوکراین نبوده و نخستین‌بار در سال 2020 توسط وب‌سایت خبری مدوزا [2] فاش شده بود. البته پیش از تحلیلی که مِدوزا ارائه کرد نیز صحبت‌هایی در مورد همکاری دستگاه‌های پروپاگاندای چین و روسیه وجود داشت؛ اما تحلیل این سایت توضیحی جامع در مورد تحول و تکامل این همکاری در جهت تأمین منافع دو کشور ارائه کرد.

وزارت امور خارجه امریکا دفتری برای تکنولوژی‌های حساس و نوظهور تأسیس می‌کند

وزارت امور خارجه ایالات متحده امریکا اعلام کرد که از روز سه شنبه 3 ژانویه دفتر جدیدِ «تکنولوژی‌های حساس و نوظهور» آغاز به کار خواهد کرد و تا زمان تعیین مأمور ویژه، ریاست آن بر عهده دکتر سِث سنتر[3] خواهد بود. فعالیت این دفتر در حوزه‌هایی همچون بیوتکنولوژی، محاسبات کوانتومی و هوش مصنوعی متمرکز خواهد بود. نخستین بار در اکتبر سال 2021 بود که آنتونی بلینکن، وزیر امور خارجه آمریکا، در سخنرانی خود در مؤسسه FSI وعده تشکیل دفتر مأمور ویژه‌ای در حوزه تکنولوژی‌های حساس و نوظهور را مطرح کرد. بلینکن در خلال سخنان خود، نحوه پیگیری برنامه دیپلماسی و همکاری‌های تکنولوژیکِ وزارت امور خارجه توسط این مأمور ویژه را تشریح کرد و گفت: «ما به دنبال حصول اطمینان از این مسئله هستیم که تکنولوژی در خدمت دموکراسی، مبارزه با اطلاعات نادرست، دفاع از آزادی اینترنت، و کاهش سوءاستفاده از فناوری‌های نظارتی عمل می‌کند».

هکرها اطلاعات شخصی 235 میلیون کاربر توییتر را فاش کردند

هکرهای ناشناس اطلاعات خصوصیِ بیش از 230 میلیون کاربر توییتر را در یک انجمن معروفِ جرایم سایبری به فروش گذاشتند. این داده‌ها نخست در سال 2021 با استفاده از یک اِی.پی.آیِ غیرقانونی استخراج شد که امکان پیداکردنِ اکانت توییتر از طریق آدرس ایمیل را فراهم کرده بود. در ژانویه 2022 توییتر این اِی.پی.آیِ غیرقانونی را مسدود کرد. بااین‌حال، فروش [این اطلاعات] احتمالاً مشکلات رگولاتوری جدیدی برای توییتر به همراه خواهد داشت. کمیسیون حفاظت از داده‌ها در ایرلند نیز پیش از این اعلام کرده است که تحقیقات دیگری در مورد احتمال نقض مقررات عمومیِ اتحادیه اروپا برای حفاظت از داده‌ها (GDPR) انجام خواهد داد. این درز اطلاعات از این جهت باعث نگرانیِ مخالفان و متخصصان حقوق بشر شده است که این احتمال وجود دارد که دولت‌های اقتدارگرا از آن برای تحت پیگرد قرار دادن افراد استفاده کنند؛ کما اینکه دولت چین قبلاً چنین کاری انجام داده است.

هوآوی به دستاورد مهمی در فرآیند لیتوگرافی پیشرفته دست پیدا کرده است

هواوی گام مهمی در مسیر دستیابی به تکنولوژیِ ساخت پردازنده‌های مورد نیاز در تراشه‌های پیشرفته برداشته است. رسانه‌های چینی گزارش دادند که این غول تکنولوژی‌های ارتباطی پَتِنت منبع نوریِ مورد استفاده در تولید سیستم‌های لیتوگرافی فرابنفش فَرین (EUV) را به نام خود ثبت کرده است. وبسایت هواوی تایید کرد که این تکنولوژی برای بهبود تولید مدارهای مجتمع و چیپ‌ست‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرد. وبسایت تلگراف مدعی شده است که ریزتراشه‌های فوق‌کوچکی که هوآوی امیدوار به تولید آن‌هاست، تکنولوژی‌ای است که «غرب به‌شدت از آن حراست می‌کند» و این دستاورد «ضربه‌ای به تحریم‌های غرب» خواهد بود. با وجود اینکه تحریم‌ها همچنان کسب‌وکار این کمپانی را هدف گرفته‌اند، به نظر می‌رسد هواوی نسبت به توانایی خود در مدیریت چالش‌های نظارتیِ پیشِ روی خود اطمینان دارد. زو – ژیجون[4]، رئیس دوره‌ای هواوی، در سخنرانی خود به مناسبت سال نو، اظهار کرد که علیرغم فشارها و محدودیت‌های جاریِ ایالات متحده آمریکا، که تبدیل به وضعیتی ثابت و همیشگی شده است، سال 2023 نخستین سال بازگشت هواوی به فعالیت‌های عادی خود [بعد از دوران پاندمی] خواهد بود.

آدام سگال[5]؛ مدیر برنامه پژوهشی «خط‌مشی‌های فضای سایبری و دیجیتال» اندیشکده CFR[6]
مترجم: علیرضا قبولی شاهرودی
گروه مطالعات فرهنگی و اجتماعی پژوهشگاه فضای مجازی