به گزارش
پژوهشگاه فضای مجازی؛ 16 ژوئیه 1969، روزی که آپولو 11 مأموریت چهارروزه‌ای را آغاز کرد که سه فضانورد آمریکایی را روی ماه فرود می‌آورد، یک‌میلیون نفر برای تماشای پرتاب آن به کیپ کاناورال فلوریدا رفتند. در میان آن‌ها مهندس هوافضا، ورنر فون براون
[1]، مدیر سازمان ملی هوانوردی و فضایی (ناسا) بود که رهبری او و موشک
Saturn V در موفقیت برنامه آپولو نقشی اساسی داشت. این لحظه، نقطه اوج زندگی کاری فون براون و تحقق رویای کودکی او برای ارسال موشک سرنشین دار به ماه بود. چند روز پس از فرود بر ماه، فون براون را در زادگاهش هانتسویل، آلاباما بر روی شانه بلند کردند و او به‌عنوان یک «قهرمان فاتح» رژه رفت.
بیست‌وپنج سال قبل از آن، فون براون یک مهندس موشک ارتش آلمان و یکی از اعضای حزب نازی و اس.اس بود. موشک بدنام
V-2 او که با نیروی کار اسیران در اردوگاه‌های کار اجباری ساخته‌شده بود، هزاران نفر را در سراسر اروپا در طول جنگ جهانی دوم کشته بود. مورخان و روزنامه‌نگاران متعددی استدلال کرده‌اند که فون براون بیشتر انسانی فرصت‌طلب بود تا شرور، انگیزه اصلی و رویای او، پرتاب موشک به فضا بود تا ایدئولوژی نازی‌ها یا تمایل آلمانی‌ها به پیروزی در جنگ. در اواخر جنگ، فون براون تسلیم نیروهای آمریکایی شد و به‌عنوان بخشی از عملیات گیره کاغذ
[2]، برنامه‌ای فوق سری که ده ها دانشمند نازی را به کار در صنایع علم و فناوری آمریکا آورد، به ایالات‌متحده آمد.
این‌که مقامات رسمی امریکا در دهه‌های 1950 و 1960 برای پنهان کردن گذشته فون براون از مردم آمریکا، هرچند با میزان موفقیت‌های متفاوت، تلاش‌های زیادی انجام دادند، راز بزرگی نیست. استعداد مهندسی و مدیریت او بی‌نظیر بود و به ایالات‌متحده در رقابت با شوروی کمک‌های قابل‌توجهی کرد. بااین‌حال، تصمیم به استخدام فون براون و مخفی کردن گذشته‌اش بدعتی خطرناک ایجاد کرد، این مسئله نشان داد که مشورت در مورد اکتشافات فضایی می‌تواند در چارچوب راهبردی و نه اخلاقی، با روش‌های مبهم انجام شود و فقط برای تعداد انگشت‌شماری از مقامات که از پیش متعهد به هدف اصلی برنامه هستند مهم باشد.
این رویکرد به اخلاقیاتِ اکتشاف فضا دیگر کفایت نمی‌کند. ازآنجایی‌که اکتشافات فضایی هر روز بیش از گذشته سرعت می‌گیرد و فعالیت‌های تجاری بخش خصوصی نیز به ابتکارات علمی و امنیتی جاری اضافه می‌شود، ما به‌شتاب و گسترش اخلاق فضایی نیاز داریم. ما باید به‌روشنی فکر کنیم که چه فعالیت‌هایی در این عرصه جدید باید مجاز و غیرمجاز باشند، همچنین چنین تصمیماتی چگونه، کجا و توسط چه کسی باید گرفته شود؟ ما باید به اخلاق اکتشاف فضا و اقتصاد سیاسی اخلاق فضایی فکر کنیم.
مسائل کلیدی در اخلاق فضایی
انگیزه اکتشافات فضایی، کنجکاوی و کشف علمی، علاقه به مشاهده آب‌وهوا و اقلیم‌ها، بهبود ارتباطات، گردشگری، استخراج منابع، ملاحظات ژئوپلیتیکی و استراتژیک و غیره است. درعین‌حال، فضاپیمایی شامل خطراتی هم است؛ ازجمله خطراتی برای فضانوردان، تهدیدهای فیزیکی و اقتصادی ناشی از زباله‌های فضایی و پتانسیل آلودگی اکوسیستم‌هایی که ما از آن‌ها بازدید می‌کنیم (آلودگی روبه‌جلو) یا سیاره خودمان پس از مأموریت‌های فضایی (آلودگی به عقب). ما همچنین با مبادلاتی روبرو هستیم، مانند صرف منابع عمومی و پول مردم در فضا به‌جای بهبود سلامت و رفاه آن‌ها بر روی زمین. اخلاق فضایی ما را بر آن می‌دارد تا بپرسیم که آیا انگیزه‌های خاصی قابل دفاع هستند، چه خطرات و مبادلاتی به دنبال دارند، چه فعالیت‌هایی باید مجاز باشند و با توجه به ارزش‌ها و اصول بنیادین چه محدودیت‌هایی باید برای فعالیت‌های فضایی قائل شد؟
برای مثال، تکثیر ماهواره‌های مدار پایین زمین (
LEO) سؤالات اخلاقی را مطرح می‌کند. ماهواره‌های (
LEO) می‌توانند ارتباطات و دسترسی به اینترنت را به‌ویژه در مناطق دورافتاده بهبود بخشند و قابلیت‌های ردیابی و شناسایی آب‌وهوا و اقلیم را افزایش دهند. درعین‌حال، ماهواره‌های (
LEO) به‌سرعت آسمان‌ها را در هم می‌ریزند و رصد ستاره‌ها توسط افراد حرفه‌ای و غیرحرفه‌ای را چالش‌برانگیزتر می‌کنند و خطرات اقتصادی و ایمنی مرتبط با زباله‌های فضایی را تشدید می‌کنند. چگونه باید (
LEO) را تنظیم کرد و بازیگران، علایق و نگرانی‌های مختلف این عرصه را به شیوه‌ای منصفانه تشخیص داد؟
در حالت ایده آل، بازتاب اخلاقی باید از ایدئولوژی، منافع و تعصب مصون باشد؛ اما اخلاق فضایی یک تلاش زمینی و انسانی است، با تمام خوبی‌ها و بدی‌های آن. به‌طور مشابه، همین وضعیت در مورد این‌که چگونه باید بر سر منافع علمی، استراتژیک و تجاری در زمانی که احتمال تضاد بین آن‌ها وجود دارد، توافق کنیم، وجود دارد. اگر فعالیت‌های تجاری، مانند استخراج معادن، خطر آلوده کردن جهان های دیگر را داشته باشد، شاید باید منافع علمی را بر مأموریت‌های استراتژیک و تجاری اولویت دهیم، یا به‌طورکلی استخراج معدن را ممنوع کنیم؛ اما اگر مأموریت‌های استراتژیک و تجاری انگیزه و بودجه‌ای را فراهم کنند که بدون آن مأموریت‌های علمی رخ نمی‌دهند، شاید تعادل متفاوتی حاکم شود.
ادامه دارد ...
امیرعباس رکنی، کارشناسی ارشد حقوق جزا و جرم‌شناسی، دانشگاه علوم قضایی
تهیه شده در گروه مطالعات اخلاقی پژوهشگاه فضای مجازی
برگرفته از:
Munro, D. (2022). If Humanity Is to Succeed in Space, Our Ethics Must Evolve. Retrieved 14 April 2022, from
https://www.cigionline.org/articles/if-humanity-is-to-succeed-in-space-our-ethics-must-evolve/
نظر کاربران
