به گزارش روابط عمومی پژوهشگاه فضای مجازی، هفتمین کارگاه آموزشی دفتر مطالعات اسلامی و ارتباطات حوزوی پژوهشگاه فضای مجازی با موضوع «عصر فضای مجازی و آینده جامعه اسلامی» با ارائه حجت الاسلام حسین مهدیزاده کارشناس فرهنگستان علوم اسلامی، به صورت مجازی برگزار شد.
وی در ابتدای کارگاه با تبیین اینکه سه موضوع مهم در تاریخ باید واکاوی شود، اظهار داشت:
«مدرنیته اول(عصر روشنگری)، مدرنیته دوم (قرن نوزدهم)، مدرنیته سوم و تولد ماشین الکترونیک و هوش مصنوعی سه دوران تاریخی است که باید مورد بررسی قرار بگیرد تا از نسبت آن با آینده جامعه اسلامی و نحوه مواجهه با این پدیده آگاهی لازم را پیدا کنیم.»
وی با مقایسه دوره‌های تاریخی و پیدایش علوم و مهارت‌ها اظهار داشت:
«در هر عصر تاریخی نظام طاغوت برای حکمرانی دنیا و تثبیت موقعیت خود، فضاسازی و ایدئولوژی خود را توسعه داده است. نظام طاغوت با شروع دوران جدید علاوه بر سلطه بر فضای کالبدی، فضای مجازی را هم بنا بر مبانی نظام فکری خود ترسیم کرد. در پشت پرده هر فضایی که شکل می‌یابد جهان معنایی وجود دارد و هدف اصلی فضایی که دنیای مدرن تشکیل شد، بازار و دنیاگرایی است و همه موضوعات بر مبنای این هدف ارزیابی و ارزش‌گذاری می‌شود.»
حجت الاسلام مهدیزاده با تبیین دنیای قدیم اظهار داشت:
«در دنیای قدیم عده‌ای الهه‌های متشتت را جایگزین خدای انبیاء کردند و به الهه‌های آسمانی(اجرام آسمانی) و الهه‌های زمینی(بت‌ها) و شاه‌خدایان(الهه‌های یونان) اعتقاد پیدا کردند و بر اساس آن شروع به فضاسازی محیطی و پیرامونی زندگی خود کردند. فرق دوره شاه خدایان با دو دوره قبلی در این بود که در این دوره علم نویسی آغاز شد و علم در فضای آکادمیک قابل آموزش دیدن و آموزش دادن شد، بخلاف دو دوره قبل که علم را حاصل از شهود و دست نیافتنی تلقی می‌کردند. دوره مدرنیته اول با ایجاد «المپ» دریونان شکل گرفت.»
وی ادامه داد:
«تعریفی که از انسان در دنیای قدیم وجود داشت کسی بود که مِلک و مُلک را به سمت خود سوق دهد و نظریه اجتماعی استیلاء پدید آمد که باعث به وجود آمدن برده‌داری و تقسیم انسان ها به ارباب و برده شد. از همین رو جای تعجبی ندارد که برای تفریح، نبرد گلادیاتورها داشتند و فضایی برای تماشای قتل انسان‌ها ایجاد کردند چرا که آن‌ها را در زمره انسان‌ها نمی‌دانستند.»
حجت الاسلام مهدیزاده ادامه داد:
«بعد از مدتی که از نظام برده داری گذشت عده‌ای که در کار تجارت برده‌ها بودند از لحاظ اجتماعی دارای جایگاه شدند و فضای جدیدی ترسیم شد که به جای اینکه نظریه اجتماعی استیلاء و نظام برده‌داری حاکم باشد، منغعت و پول محور اساسی قرار گرفت و برده‌داری ظاهر خود را عوض کرد و رعیت تبدیل به نیروی کار شد. در این دوران که دنیای جدید و مدرنیته دوم بود. هابز به عنوان نظریه پرداز این دوره، تمام قد از ایجاد حکومتی اقتدارگرا که با ترساندن بر مردم جامعه و بازار را کنترل کند، صحبت کرد و در نتیجه فضاسازی جدید بر این مبنا شکل گرفت.»
وی ادامه داد:
«آدام اسمیت با مطرح کردن بازار آزاد و عدم دخالت دولت در بازار بنیانگذار مکتبی نو در تشکیل فضای اجتماعی انسان‌ها شد. او با این بیان که «بازار هوشمند است و راه خود را پیدا می‌کند» سبب ایجاد نظریه نظام سرمایه داری شد. این موضوع سبب شد که تمام فضاسازی و مناسبات حتی در ساختار حکومتی بر مبنای بازار شکل بگیرد و «متروپل» یا ابرشهر ایجاد شود.»
حجت الاسلام مهدیزاده به دوران مدرنیته سوم و ورود هوش مصنوعی و ماشین الکترونیک اشاره کرد و گفت:
«نظام سرمایه داری برای استفاده بیشتر و عدم دخالت دولت‌ها اقدام به استفاده از هوش مصنوعی کرد تا در موازات فضای کالبدی که وجود داشت، فضای مجازی را شکل دهد که حاکم علی الاطلاق گردد و حتی حکومت‌ها را زیر نظر خود قرار دهد.»
وی ادامه داد:
«با درک این موضوع درمی‌یابیم که برای مقابله با این اهداف نه تنها باید به فکر پلتفرم و سیستم عامل باشیم، بلکه باید برای نظام فکری خود فضای کالبدی و مجازی ترسیم کنیم و پلتفرم‌ها و مباحث برساختی خود را در این فضا بنا کنیم. فعلا در دوران گذار، در کوتاه مدت به فکر برساخت‌ها باشیم اما برای ایجاد فضایی زیرساختی، باید بلند مدت فکر کنیم و برنامه مدون و دقیقی داشته باشیم.»
حجت الاسلام مهدیزاده با تبیین طرح خوانش یکپارچه انبیاء تصریح کرد:
«نظام ولایی و اسلامی باید هم در سطح زیرساخت‌ها و هم در سطح برساخت‌ها برای فضاسازی اقدام کند و سیاستگذاری اجتماعی خود را مبتنی بر رابطه رحمت و مودت استوار کنند. نظام مبتنی بر بازار جامعه را به سمت انسان‌محوری(اومانیست) و رقابت برای منفعت‌طلبی شخصی سوق می‌دهد که در نتیجه آن رحمت و مودتی در بین آحاد جامعه وجود ندارد و تمامی خدمات و کارها در ازای منفعت دنیایی انجام می‌شود.»
وی در انتهای این کارگاه خاطر نشان کرد:
«در نظام امام و امت منشاء ارزش و شرافت بر مبنای تولید رحمت بیشتر است و نتیجه آن یاریگری عمومی انسان ها است که در قرآن از آن به «تعاون بر خیر» تعبیر شده است. این نظریه بر خلاف نظریه جامعه بازار است که انسان‌ها را به چه به صورت فردی و چه جمعی به سمت کسب منافع و پول سوق می‌دهد، هر چند که این منفعت گرایی سبب له شدن طبقات ضعیف ملت‌ها و جوامع باشد.»
نظر کاربران
