انتشار کتاب «انقلاب چهارم»

کتاب «انقلاب چهارم » اثر لوچیانو فلوریدی (Luciano Floridi) استاد شهیر فلسفه و اخلاق اطلاعات در دانشگاه آکسفورد، به عنوان یکی از کتاب‌های حوزه فضای مجازی که در سال‌های اخیر با اقبال عمومی مواجه شده است، با ترجمه دکتر مصطفی تقوی (عضو هیئت علمی دانشگاه صنعتی شریف) و فهیمه لسان طوسی به زودی، به همت گروه مطالعات فرهنگی و اجتماعی پژوهشگاه فضای مجازی منتشر خواهد شد.

لوچیانو فلوریدی یکی از چهره‌های شاخص و پیشرو در فلسفه معاصر است. فعالیت‌های فکری و عملی او به طور مشخص بر فلسفه اطلاعات تمرکز دارد و یکی از شناخته‌شده‌ترین رویکردها در عصر فضای مجازی به مقوله اطلاعات و ارتباطات و مباحث وابسته به آن به او تعلق دارد. ویژگی مهم نگاه فلوریدی مرتبط کردن مباحث فنی در حوزه فاوا با پرسش‌های کلاسیک در فلسفه بوده است. فلوریدی تأکید دارد که توسعه و پیشرفت فاواها در جهان معاصر بیشتر شبیه یک انفجار است تا توسعه خطی و آرام. اهمیت این نکته در آن است که رشد انفجاری فاواها نحوه پاسخ به پرسش‌های بنیادی انسان را نیز دستخوش تغییرات قابل توجهی نموده است. مهم‌ترین نوآوری مفهومی فلوریدی مقوله سپهر اطلاعاتی است. سپهر اطلاعاتی پیامد در‌هم‌تنیدگی جهان آفلاین‌ـ‌آنلاین و احاطه‌شدن ما با ابزارهای هوشمند است که موجب پیوستگی و اتصال مُشدد ما به یکدیگر و جهان شده است. این پیوستگی تشدیدشده، مثلاً در شبکه‌های اجتماعی و دیگر پلتفرم‌ها، نحوه زیست ما را نیز دچار دگرگونی معناداری نموده است به نحوی که ما از این پس موجوداتی آنلایف خواهیم بود. چنان‌که مشهور است نحوه زیست ما و نگاه ما به جهان پس از کشفیات کوپرنیک، داروین و فروید دچار انقلابات عمیقی شده است و فلوریدی گمان می‌کند دگرگونی متافیزیکی پیامد عصر فاواها را نیز می‌توان در حکم انقلاب چهارم در نظر گرفت.

کتاب شامل یک مقدمه مهم و ۱۰ فصل است. در فصل نخست با عنوان «زمان، فراتاریخ، سه دوره پیشرفت بشر» فلوریدی نشان می‌دهد که نسل بشر در حال تجربه یک گذار از تاریخ به فراتاریخ است و استلزامات آن را می‌کاود. فصل دوم به واشکافی مفهوم «سپهر اطلاعاتی» اختصاص دارد. فصل سوم نیز به یکی از نوآوری‌های مفهومی فلوریدی یعنی «آنلایف» اختصاص دارد. وی در این فصل می‌کوشد دگردیسی هویتی ما در عصر فاواها را بررسی کند. در فصل چهارم فلوریدی نشان می‌دهد که انقلابات سه‌گانه قبلی چگونه فهم انسان از خودش را دچار دگرگونی بنیادی نموده است و در همین راستا چگونه عصر اطلاعات قرار است خود‌ـ‌فهمی ما را دچار دگرگونی کند. فصل پنجم به یکی از چالش‌برانگیزترین موضوعات در عصر اطلاعات، یعنی حریم خصوصی، اختصاص دارد. فلوریدی در این فصل نگاه تقریباً جامعی به این مقوله دارد و پیامدهای آن را تحلیل می‌کند. در فصل ششم نیز مقوله هوش و هوش مصنوعی و مسائل و چالش‌های مهم آن کاویده می‌شود. فصل هفتم با عنوان «عاملیت، محفظه‌بندی جهان» ادامه فصل قبل است و ابعاد جدیدی از آن را نشان می‌دهد. فصل هشتم با عنوان «سیاست، ظهور سیستم‌های چندعاملی، آپویتوز سیاسی» به سرنوشت سیاست، دولت، که موجودی تاریخی است در فراتاریخ می‌پردازد و چالش‌های آن را می‌کاود. فصل نهم نیز بر محیط زیست و مخاطرات آن در فراتاریخ اختصاص دارد. فصل آخر نیز که یکی از فصول جذاب کتاب است بر مقوله اخلاق در عصر اطلاعات متمرکز است و تلاش می‌کند با بررسی همه جانبه اخلاق، چالش‌ها و تناقضات محیط زیست الکترونیک را برجسته سازد.

تهیه شده در روابط عمومی پژوهشگاه فضای مجازی