حمله ترامپ به ابزار حفظ حریم شخصی در اینترنت

وبگاه وایس[1] اخیرا طی گزارشی خبری به مسئله تلاش دولت جمهوری‌خواه دونالد ترامپ، رئیس جمهور آمریکا، در راستای نقض حریم شخصی شهروندان این کشور پرداخته است. متن این گزارش به شرح زیر است:

«چند ماه پیش، پخش خبرِ لغو بودجه­ی تکنولوژی آزاد[2] از سوی دولت آمریکا، باعث شوکه شدن بسیاری شد. این طرحِ بودجه، عمده تأمین کننده­‌ی ابزار منبع باز[3] نظیر سیگنال[4]، تور[5]، و تیلز[6] بود که به کاربران اینترنت اجازه‌­ی دور زدن، سانسور و حفاظت از خود در مقابل جاسوسی آنلاین را می‌­داد.
تمامی اعضای این تیمِ بودجه‌رسان به سرعت توسط مایکل پک[7] که از دوستان استیو بانون[8] و مدیر عامل جدید سازمان رسانه‌های جهانی آمریکا[9] و مورد تأیید ترامپ است، اخراج شده­‌اند. این اخراج کردن‌­ها تنها بخش کوچکی از یک تغییر ساختار بزرگ‌تر در سازمان‌­هایی است که زیر نظر سازمان رسانه‌های جهانی آمریکا هستند و شامل شبکه‌های رسانه‌ای حکومتی، صدای آمریکا و رادیو آزادی اروپا[10] می‌­شوند. به عنوان کسی که شکوفایی این طرح - یعنی بودجه تکنولوژی آزاد را که عضوی از مجمع مشورتی[11] است- در هشت سال اخیر دیده است، این امر به عنوان حمله‌­ای علیه سازمانی تلقی می‌شود که به‌وجودآورنده‌­ی برخی از مهم‌ترین ابزار حفظ حریم شخصی و فیلترشکنی بوده است.
در سال 2008 وقتی صحبت­‌هایی پیرامون سانسور آغاز شد، پدیده­ای بود که به خوبی در آمریکا شناخته نمی‌­شد؛ ولی در بعضی نقاط دیگر جهان مانند چین، تونس، سوریه، ویتنام، ایران و تایلند، اینترنت با محدودیت­‌های بسیار، هنجار محسوب می­‌شد. در آن زمان دور زدن مسدودیت‌­های شبکه­‌ای سهل الوصول نبود؛ پروکسی‌­های ابتداییِ شبکه غالباً مجانی بودند، ولی ضعیف کار می­‌کردند­؛ در حالی که وی‌پی‌ان‌های[12] پولی باید فقط از طریق کارت اعتباری پرداخت می­‌شدند که برای بسیاری از کاربران شبکه در سطح جهان دست‌نیافتنی بود.
در ژانویه 2010 هیلاری کلینتون طی سخنرانی‌­اش در واشنگتن، آزادی اینترنت را به عنوان جزو اصلی سیاست‌مداری قرن 21 معرفی کرد. وی با قدردانی از شبکه­‌های اطلاعاتی به عنوان «سیستم عصبی جدید سیاره‌­ی ما» نیاز برای هماهنگ‌سازی پیشرفت تکنولوژی با اصول وضع‌شده را مطرح کرد و راهبردی برای جنگ با سانسور آنلاین، اتصال افراد بیشتری به شبکه‌­های اطلاعات جهانی، و پیدا کردن راه حل‌­هایی دیپلماتیک برای تقویت امنیت سایبری ایراد کرد. این راهبرد با تخصیص بودجه همراه بود.
این اتفاق، چشم انداز اینترنت را با حمایت از این تکنولوژی که به کاربران اجازه می‌­دهد فایروال‌­ها را دور بزنند و از خود در برابر نظارت فراگیر حکومت محافظت کنند، تغییر داد. این پدیده به سازمان‌­ها در کشور­های بی­شماری که اختصاص بودجه به این بخش را ندارند و به مؤسسات اصلی که حمایت لازم را برای امن نگه داشتن کاربران اینترنت از آسیب و دسترسی آن‌ها به اطلاعات مهم فراهم نمی‌­کنند، کمک کرده است. به نظر می­‌رسید که برنامه کاری وزارت امور خارجه به طور خاص روی کشورهایی تمرکز داشت که آمریکا در آن‌ها به دنبال تغییر رژیم بود؛ کشورهایی همانند ایران، سوریه و چین.
در اولین روزها دریافت بودجه، دعوت­نامه برای رویداد­های وزارت امور خارجه و حتی تعیین جایزه برای ابزاری تست‌نشده مانند روغن مار - که با فریب‌کاری ادعا می‌­شد همه دردهای بدن را شفا می‌­بخشد- یک امر غیرعادی تلقی نمی­‌شد. در سال 2012 طرحِ بودجه تکنولوژی آزاد آغاز شد که به دنبال تغییر ساختار تعلق بودجه به طرح اینترنت آزاد بود و این کار را با اِعمال مقیاس­‌هایی انجام داد که مؤید منبع باز بودن تکنولوژی‌هایی‌ هستند که بودجه به آن تعلق گرفته است. این طرحِ بودجه بعد از شناسایی معیار­های غلط در انجمن جهانی آزادی اینترنت، مجمع مشورتی حاذقی را بر این مسند گمارد تا درخواست­‌های تعلق بودجه را بررسی کنند.
حقیقت در اصل این است که افراد مسئولِ این ابزار برای سال‌­های متمادی قبول نکردند که کدشان را در دسترس عموم قرار دهند و صحت ادعاهایشان مبتنی بر امنیت تأیید شود. حال، مسئله بر سرِ تکنولوژی منبع باز و بسته است. تکنولوژی منبع باز در فضای آزاد اینترنت ضروری است؛ چرا که به هر شخص اجازه می‌­دهد تا کد را بررسی کند و بفهمد که یک برنامه‌­ی از قبل آماده چگونه کار می‌­کند یا این که آیا کد دارای باگ[13] یا درپشتی[14] هست که اگر شخص دچار مشکلی شد، ایراد به توسعه‌دهنده[15] گزارش شود تا به او در ارتقای کدش کمک شود؟
برای انجمن جهانی طرحِ بودجه، این، موضوعِ اعتماد و امنیت است. در برخورد با توسعه‌دهندگان، محققین و فعال‌­ها می­‌توان دریافت که بسیاری از آن‌ها از آزار و اذیت توسط دولت یعنی زیرنظر گرفتنِ هدفمند و سانسور فراگیر حرف می‌­زنند. آن‌ها به تکنولوژی منبع باز اعتماد کرده‌اند؛ چون که تابه‌حال استفاده از آن، نقطه ضعف دیگری را در زندگی‌شان عیان نکرده است، نقطه ضعف­‌هایی که ابزار منبع بسته و تست‌نشده می‌­توانستند هویدا کنند.
مزیت استفاده از کد­های منبع باز ابتدا این است که می‌­توان بودجه تعلق گرفته به آن‌ها را برای اهداف جدید در راستای اهداف قبلی توسعه داد و دیگر نفع آن، پایداری است؛ به این معنی که با ادامه‌­ی یک پروژه و مشخص بودن کد­های آن، گروهی دیگر می­‌توانند کد مذکور را استفاده کرده و کار را ادامه دهند.
مثالی از معایب کد­های منبع بسته را در چین می‌­توان دید. با این که مدل سانسور در چین یکی از قوی‌ترین‌ها است، ابزار دور زدنِ سانسور نظیر اولترا سرف[16] و فریگیت[17]، علی­رغم محدودیت و پاک شدنشان از اکثر فروشگاه‌های اپلیکیشن، مانند اپل‌­استور وجود دارند؛ ولی به ­خاطر منبع بسته بودنشان، نمی‌توان با اطمینان گفت که آیا کابران چینی امن هستند یا خیر. این موارد باعث ایجاد رقابت در عرصه­‌ی کد­های منبع باز می‌­شوند.
تهدید­های دیجیتال که هر­شخصی با آن‌ها روبه‌­روست، محدود به یک کشور نیستند. جامعه‌­ی متمدن جهانی باید با هم کار کنند تا بر مخالف­ین مجهزِ دیجیتال چیره شوند و باید به تکنولوژی‌­ که با مکالمات حساس و هویت­‌هایشان در ارتباط است، اعتماد کنند. این اعتماد فقط می­‌تواند از طریق کد­های منبع باز حاصل شود.
در پایان باید ذکر کرد که نمی‌­توان گفت با ادامه‌­ی حکمرانی استبدادی مایکل پک دقیقاً چه چیزهایی از بین می‌­رود، ولی یک چیز قطعی است: برنامه‌­ی کاریِ آزادی اینترنت شباهت خیلی بیشتری به دستور­کارِ ترامپ پیدا خواهد کرد: خطرناک و ناکارآمد!»


مترجم: پدرام اسماعیلی (دانشجوی کارشناسی ارشد دانشگاه صنعتی شریف)
تهیه شده در گروه مطالعات اخلاقی پژوهشگاه فضای مجازی