عصر هوش مصنوعی به تازگی شروع شده است

رافائل کاپورو[1]، متولد 20 نوامبر 1945، فیلسوفی اهل اروگوئه و متخصصی آکادمیک در حوزه‌ی اخلاق در فناوری اطلاعات است. وی در دانشگاه رسانه‌ی اشتوتگارتِ آلمان از سال 1986 تا 2009 مشغول فعالیت بوده و زمانی که بازنشسته شد، پروفسور مدیریت اطلاعات و اخلاق در فناوری اطلاعات بود. وی بین سال‌های 2008 تا 2013 مدیر موسسه‌ی اخلاق در فناوری اطلاعاتِ اشتاینبایزِ[2] برلین و عضو شورای عالی موسسه‌ی اخلاق دیجیتال در دانشگاه رسانه‌ی اشتوتگارت بوده است.
علیرغم این که تاریخچه‌ی هوش مصنوعی به دهه پنجاه بر می‌گردد و با وجود پیشرفت‌های فزاینده‌ای که تاکنون داشته است، کاپورو در مقاله‌ی اخیر خود با عنوان عصر هوش مصنوعی: بازتاب یا تأملی شخصی[3] که در مجله‌ی مروری بین المللی بر اخلاق در فناوری اطلاعات[4] در ژوئیه 2020 انتشار یافته است، می‌گوید:

«عصر هوش مصنوعی به تازگی شروع شده است»

ایده ابتدایی هوش مصنوعی زمانی کلید خورد که نوربرت وینرِ[5] ریاضی‌دان درباره‌ی تغییر در ایده‌ی خودکارشدن طی زمان[6] نوشت. پس از آن در پی پرسش اجتماعی اصلی مطرح‌شده در سایبرنتیکِ[7] نوربرت وینر، ترقی اینترنت در دهه 90 ادراک هوش مصنوعی را به سوی مسائل هوش مصنوعی به عنوان هوش توزیع‌شده تکامل بخشید، جایی که کاپورو در یافتن تأثیرش بر تمامی طبقات زندگی اجتماعی تلاش می‌کند. وی تاریخچه‌ای از هوش مصنوعی را با ذکر این جمله که "بعضی از مهم‌ترین و بنیادی‌ترین پیشرفت‌ها در حوزه فناوری اطلاعات بین دهه‌های 50 تا 80 میلادی، یعنی از زمان اولین کامپیوتر IBM به نام IBM-7101 در سال 1952 تا کامپیوتر شخصی IBM در سال 1981، رخ دادند" گرد می‌آورد. هرچند در نگاه سینما و فیلم‌شناسی وی تاریخ ایده اولیه هوش مصنوعی را تا 1927 به عقب می‌برد و فیلم متروپولیس[8] را در ارتباط با این حوزه می‌داند. او همچنین از دیگر فیلم‌های مرتبط، ادیسه فضایی[9] (2001)، هوش مصنوعی[10] (2001)، و من، ربات[11] (2004) را نام می‌برد.
کاپورو با ادعای این که هوش مصنوعی رابطه بین بشر و جهان را شکل می‌دهد، تلاش کرده است تا چندین بُعد از به‌کار بردن اخلاقیِ هوش مصنوعی را با مورد بررسی قرار دادن قدرت تفکر آن بحث کند. در انتها، وی درباره‌ی چالش‌های پیش رو در آینده نزدیک تردید می‌کند؛ اما او بر این باور است که برای تهذیب روشن‌فکری دیجیتالی، باید دانشگاه‌ها، نهادهای تحقیقاتی، انجمن‌های علمی، دولت‌ها، و رسانه‌ها را که نماینده‌های صحیح‌تری از گزارش‌ها پیرامون هوش مصنوعی هستند، مد نظر قرار داد؛ زیرا عصر هوش مصنوعی به تازگی شروع شده است.

نگارنده: پدرام اسماعیلی (دانشجوی کارشناسی ارشد دانشگاه صنعتی شریف)
تهیه شده در گروه مطالعات اخلاقی پژوهشگاه فضای مجازی