نقش فزاینده اقتصاد دیجیتال در نجات اقتصاد سنتی چین

اقداماتی چون اعلام تعطیلی‌های سراسری و رویکردهای مشابه برای جلوگیری از شکل‌گیری تجمعات و شکل‌گیری مکان‌های پرازدحام تا حدودی اقتصاد جهانی و همچنین جریان‌های انسانی و سرمایه را متوقف کرده است.در نتیجه عملکرد عادی جهانی‌سازی و زنجیره صنعت جهانی هر دو تحت تاثیر قرار گرفته‌اند. این در حالی است که پیش‌بینی شدت و مدت ماندگاری تاثیرات این بیماری همه‌گیر نیز همچنان غیر ممکن است.
در حالی که جریان تبادل کالاها و شهروندان، از زمان آغاز بحران کرونا به شدت ضربه خورده است؛ جریان اطلاعات در موقعیت شکوفایی و رشد قرار دارد. بنابرین اقتصاد دیجیتال در بحران‌های این چنینی، در نجات اقتصاد سنتی از چالش‌های پیش‌رو نقش فزاینده‌ای یافته است. نظریه پردازان خوشبین، وقوع حوادثی چون اپیدمی کرونا ویروس را راهی برای تلفیق هر چه بیشتر اقتصاد دیجیتال با اقتصاد سنتی و دنیای مجازی با دنیای فیزیکی می‌دانند. با این حال، مشکلات جدی در مسیر تحقق این مهم همچنان به قوت خود باقی هستند. در مقطع کنونی، مشکل اصلی، کافی نبودن میزان هم‌رسانی و اشتراک‌گذاری دانش و اطلاعات است که در نتیجه کمبود مشارکت و فقدان دسترسی به اطلاعات میان صنایع، مناطق جغرافیایی، کشورها و مردم به وجود آمده است.
از سوی دیگر، کشورهایی چون ژاپن مدتی پیش از دیگران روند جستجو برای کشف راه‌های ایجاد یک جامعه مبتنی بر سیستم‌های صنعتی، تکنولوژیک و اجتماعی بهینه‌سازی‌شده را آغاز کرده و تقریبا همه افراد در چنین جامعه‌ای به وسیله اینترنت متصل و مرتبط بوده و دانش و اطلاعات را به راحتی تبادل می‌کنند. بی‌شک یک کشور با دستیابی حداکثری به اهداف تعیین شده خود در این حوزه، به جامعه‌ای بسیار پایدار و هوشمند با بیشترین مزایای اجتماعی و کمترین ریسک و هزینه، بدل خواهد شد.
در بستر جامعه اطلاعاتی حال حاضر، افراد با تجزیه و تحلیل داده‌ها ارزش آفرینی می‌کنند؛ این در حالی است که در نوع جدید این جامعه، هوش مصنوعی کار انسان‌ها را با سرعت و کیفیت بالاتر انجام داده و مقادیر زیادی از کلان داده‌ها را تجزیه و تحلیل کرده و نتایج را به انسان بازمی‌گرداند. این تحول بزرگ، ارزش افزوده بی سابقه‌ای را برای صنایع و اقتصاد جهانی به ارمغان می‌آورد.
در حال حاضر ایالات متحده آمریکا و جمهوری خلق چین، از لحاظ توسعه زیرساخت‌های اقتصاد دیجیتالی در مقیاس جهانی، به ترتیب رتبه‌های اول و دوم را در اختیار دارند. گزارش آماری منتشر شده از سوی مرکز اطلاعات شبکه اینترنتی چین[1] طی سال 2006، در مورد توسعه اینترنت در این کشور، نشان می‌دهد که ارزش اقتصاد دیجیتال چین در آن سال به 22.4 تریلیون یوان (3 تریلیون دلار آمریکا) رسیده است که این رقم حدود 30.1 درصد از تولید ناخالص داخلی این کشور را شامل می‌شد. این آمار در سال 2019 به 31.3 تریلیون یوان رسیده است. بر همین اساس، اقتصاد دیجیتال چین، در طول سه سال متوالی بیشترین نرخ رشد در میان کشورهای جهان را دارا بوده است.
طبق اطلاعات منتشر شده در تاریخ مارس سال 2020، چین در حال حاضر حدود 904 میلیون کاربر اینترنت دارد و 64.5 درصد از کل جمعیت این کشور، به اینترنت دسترسی یافته‌اند. این امر، به خوبی می‌تواند آمار رشد اقتصاد دیجیتال این کشور در سال‌های اخیر را توضیح دهد. از همین روی، تحلیل‌ها حاکی از آن است که حتی اگر همه‌گیری کوید 19 اتفاق نیفتاده بود نیز جامعه بشری همچنان به سمت ادغام دنیاهای مجازی و فیزیکی حرکت می‌کرد و این بیماری فقط بر سرعت انتقال ما به عصر دیجیتال افزوده است. جامعه جهانی در پاسخ و واکنش به این بیماری دریافت که می‌توان کارهای زیادی را از طریق اینترنت و اقتصاد دیجیتال انجام داد.
از سوی دیگر، ما با حرکت و جابه جایی به سمت اقتصاد دیجیتال در واقع داریم انتخاب می‌کنیم که بیشتر اقتصادی و نیز سازگار با محیط زیست باشیم. به عنوان مثال روند کاهش میزان انتشار دی اکسید کربن، علاوه بر این که از تعطیلی بخش قابل توجهی از اقتصاد جهانی ناشی شده، به واسطه تغییر شیوه تولید و سبک زندگی مردم نیز اتفاق افتاده است. کارشناسان اقتصادی بر این باورند که چین با کنترل به هنگام شیوع کرونا ویروس و آگاه سازی مردم در محافل سیاسی، صنعتی و دانشگاهی در مورد مزایای این تحول، گام های بزرگی را به سمت عصر دیجیتال بر داشته است.
به طور روشن و ویژه عصر دیجیتال شامل علوم، فناوری، اقتصاد و جامعه دیجیتالی است که دو مورد اول شرط لازم برای تحقق دو مورد آخر هستند و از آنجایی که علوم دیجیتال با سایر فناوری‌ها در هم تنیده می‌شوند، تحقیقات بنیادی و اساسی نظری اهمیت فزاینده‌ای پیدا خواهد کرد. فناوری‌های دیجیتال ترکیبی از ابزار و صنعت هستند که موضوعات مربوط به اینترنت و بلاکچین را تحت پوشش قرار می‌دهند. این فناوری‌های ترکیبی به اندازه کافی برای حرکت به سمت اقتصاد دیجیتال قدرتمند هستند و در میانه انقلاب فناوری، یک فرصت ویژه برای جهشی بزرگ را فراهم ساخته‌اند.
اقتصاد دیجیتال با سیستم‌های انسانی و اجتماعی ارتباط نزدیکی دارد و از همین روی، توسعه آن باید در چهار سطح ساختار کلان، نحوه تولید، حالت مصرف و مدل‌های مدیریت تقویت شود. بی‌شک جهان هرگز به حالت پیش از شیوع ویروس کرونا باز نخواهد گشت و جهان باید با نگاهی مثبت به آینده، بر موج انقلاب صنعتی و فناوری جدیدی که در حال وقوع است، سوار شود و مدل‌های جدید تجارت و کسب و کار مانند هوش مصنوعی، کلان داده و اینترنت را بیش از پیش، توسعه دهد.

نگارنده: راحله حزب‌الهی (کارشناسی ارشد برنامه‌ریزی و تحلیل سیستم‌های اقتصادی)
تهیه شده در گروه مطالعات اقتصادی پژوهشگاه فضای مجازی

لینک منبع