انتشار اخبار جعلی و اطلاعات غلط در فضای مجازی طی سالهای اخیر گسترش بیسابقهای یافته است. این قبیل دادهها به صورت روزانه و با حجمی بسیار بالا در رسانههای اجتماعی انتشار مییابند و بعضا زمینهساز شکلگیری تحولات بزرگی در سطح جهان میشوند. در این نوشتار کوتاه به بررسی مسئله اعتراضات اخیر آمریکا و چالش اخبار جعلی پرداخته خواهد شد.
بسیاری از کارشناسان حوزه نظامی و علوم شناختی، ترفند انتشار گسترده اخبار جعلی در فضای مجازی را یکی از پایههای اصلی و اساسی جنگ اطلاعات میدانند. این در حالی است که ایالات متحده در طول سالهای اخیر بسیاری از دولتهای معارض خود را به بهرهگیری از این حربه در راستای دستیابی به اهدافشان، متهم کرده است.
واشنگتن در طول سالهای اخیر بارها کشورهایی چون روسیه و ایران را به انتشار اخبار جعلی در بستر شبکههای اجتماعی متهم کرده است. حال پس از گذشت حدود 4 سال از انتخاب دونالد ترامپ به عنوان رئیس جمهور آمریکا و حاشیههای فراوان پیرامون نقش روسیه و جنگ اطلاعاتی این کشور در انتخابات ریاست جمهوری 2016 این کشور، این بار انگشت اتهام ایالات متحده در واکنش به اعتراضات گسترده ضد نژادپرستی پلیس این کشور در قبال سیاهپوستان، به سوی دولتها و گروههای معارض این کشور، نشانه رفته است.
مرگ جورج فلوید
[1]، شهروند سیاهپوست آمریکایی در روز 25 می، به سرعت در صدر اخبار جهان قرار گرفت و آتش اعتراضات ضد نژادپرستی را در اقصی نقاط آمریکا و اروپا بر افروخت. این رویداد و حوادث در پی آن، در فضای مجازی نیز بازتاب بسیار گستردهای یافت. حال یک شرکت فعال در حوزه رصد و پایش فضای مجازی، به نام زیگنال لبز
[2] طی گزارشی مدعی شده است که مجموعا 873 هزار مطلب حاوی اخبار جعلی و اطلاعات غلط در فضای مجازی منتشر شده که از بین این تعداد حدود 579 هزار پست حاوی اخبار جعلی در مورد نقش جنبش اَنتیفا
[3] در اعتراضات این کشور بوده است.
کاتلین کارلی
[4]، استاد علوم کامپیوتر در دانشگاه کارنگی ملون
[5] طی اظهار نظری اعلام کرد که محققان طی آخرین مطالعات دربارهی اعتراضات اخیر آمریکا به این نتیجه دست یافتهاند که عامل بسیاری از پست ها با هشتک آنتیفا (ضد نژاد پرستانه) رباتهایی با منشا ناشناس هستند. با توجه به ادعای کارلی، این رباتها در حال کارشکنی در گفتمان آزاد فضای مجازی و کنترل آن هستند و با ایجاد سردرگمی اعتراضات را از مسیر دلایل اصلی خود منحرف کرده و به خشونت کشیدهاند. علاوه بر این، یوتیوب، فیسبوک، و توییتر نیز بهطور علنی اعلام کردهاند که قدمهایی در راه کنترل انتشار شایعات و اخبار و اطلاعات نادرست در بستر فضای مجازی برداشتهاند.
نگارنده: سید رضا حسینی
تهیه شده در گروه مطالعات فرهنگی و اجتماعی پژوهشگاه فضای مجازی