کرونانوشت/ کمک بلاعوض اربی‌اندبی به عرضه‌کنندگان اماکن اقامتی در روزهای شیوع کرونا

شرکت اربی‌­اندبی[1]، که نوعی سکوی تعاملی برای به‌­اشتراک­‌گذاری مکان­‌های اقامتی است، اعلام کرد به آن دسته از مهمان­‌پذیران فعال روی این سکو که به دلیل لغو درخواست­‌های اسکان در نتیجه شیوع ویروس کرونا متحمل زیان شده و درآمد خود از محل اجاره مکان‌­های اقامتی از طریق این سکو را از دست داده‌­اند، 250 میلیون دلار (5 هزار دلار به 50 هزار عرضه‌­کننده اماکن اقامتی) پرداخت خواهد کرد. پس از شیوع ویروس کرونا، این شرکت نوپا، که قرار بود سهام آن در سال جاری در بازار بورس ارایه و به یک شرکت سهامی عام تبدیل شود، در مورد سیاست­‌های بازپرداخت وجوه دریافتی به متقاضیان و عرضه‌­کنندگان امکان اقامتی در ارتباط با همه­‌گیری جهانی با انتقادهای بسیاری روبرو شده است.
در ابتدا، این شرکت تلاش کرد از بازپرداخت وجوه پرداختی متقاضیان آمریکایی، که در پیش شیوع ویروس کرونا اقدام به لغو درخواست­‌های خود کرده بودند، خودداری کند. اما پس از آن که سازمان بهداشت جهانی در 11 مارس سال جاری شیوع ویروس کرونا را به عنوان بیماری عالم­گیر[2] شناسایی کرد، این شرکت مجبور شد تا در مواضع خود تجدید نظر کند. در ادامه، این شرکت اعلام کرد آن دسته از مسافران در ایالات متحده آمریکا، که دوره اقامت آن‌ها از 31 می یا قبل از آن آغاز می‌­شود و آن‌ها قبل از 14 مارس اقدام به ثبت درخواست اقامت خود کرده بودند، می­توانند وجود پرداختی خود را به طور کامل بازپس گیرند. این تصمیم برخی از انتقادها به شرکت از جانب متقاضیان اماکن اقامتی را کاهش داد، اما نارضایتی و اعتراض عرضه­‌کنندگان اماکن اقامتی به دنبال داشت؛ به ویژه، این که بسیاری از مهمان­‌پذیران در مورد چشم­‌انداز آتی درآمدی خود از محل اجاره امکان اقامتی نیز نگرانی جدی دارند. سیاست جدید شرکت مبنی بر بازپرداخت کامل وجوه پرداختی متقاضیان به این معنی است که عرضه­کنندگان از دریافت بخشی (25 درصد) از مبلغ پرداختی متقاضیان که تحت شرایط لغو معمول کسب می­‌کردند، محروم می­‌شوند.
اخیراً، شرکت مذکور در واکنش به اعتراضات عرضه­‌کنندگان اماکن اقامتی و تهدید آن‌ها به خارج کردن امکان اقامتی خود از فهرست شرکت و درج آن‌ها در فهرست سایر شرکت‌­های فعال در این حوزه و حتی شرکت‌­های فعال در بازار اجاره طولانی­‌مدت، به ویژه آن دسته از اشخاصی که برای درج امکان اقامتی خود در فهرست این شرکت اقدام به خرید اقامتگاه کرده بودند، طی نامه­‌ای به عرضه­‌کنندگان اماکن اقامتی اعلام کرد 25 درصد از مبلغی که آنها به طور معمول از طریق سیاست لغو درخواست دریافت می­‌کردند، را به آن‌ها پرداخت خواهد کرد. این شرکت اعلام کرد که کارکنان آن نیز از محل درآمد شخصی خود، 10 میلیون دلار کمک بلاعوض به برخی از عرضه‌­کنندگان امکان اقامتی در شرکت، نظیر عرضه‌­کنندگانی که سابقه همکاری طولانی با این شرکت دارند، اعطا خواهند کرد.
در واقع، شرکت اربی‌­اندبی با این معضل روبرو است که اگر به متقاضیان امکان اقامتی اجازه لغو و بازپس‌­گیری وجوه پرداختی را دهد، عرضه­‌کنندگان این امکان زیان قابل ملاحظه‌­ای را متحمل خواهند شد. اما، از سوی دیگر، این شرکت نمی‌­تواند متقاضیان را مجبور به عدم لغو درخواست­‌های خود کنند.
این شرکت به عرضه­‌کنندگان اماکن اقامتی اعلام کرده است که مشغول لابی­گری در کنگره ایالات متحده آمریکا است تا در چهارچوب برنامه‌­های نجات کسب­‌وکارهای کوچک و بیمه بیکاری، که بخشی از بسته محرک اقتصادی اخیر در این کشور است، به عرضه­‌کنندگان اماکن اقامتی فعال در این سکوی تعاملی امکان درخواست برای دریافت کمک­‌های پیش­بینی شده داده شود.
نکته مهم این که در واقع، شرکت مذکور مالک سهم بسیار کمی از اقامتگاه‌­هایی است که در فهرست این سکو تعاملی وجود دارد و در عوض، تا حد زیادی به عنوان نوعی واسطه بین عرضه‌­کنندگان و متقاضیان امکان اقامتی عمل می­کند. این مدل کسب­وکار، اگرچه باعث شده که شرکت اربی­‌اندبی به یکی از ارزشمندترین شرکت‌­های نوپای خصوصی تبدیل شود، اما بخش قابل ملاحظه­ای از ریسک را متوجه عرضه­‌کنندگان امکان اقامتی کرده است.
ممکن است، در نتیجه شیوع ویروس کرونا، شرکت­هایی نظیر اربی­اندپی مجبور شوند در مدل کسب­کار خود بازنگری کنند و نسبت به افزایش سهم خود از مالکیت امکان اقامتی اقدام کنند. همچنین، ممکن است سکوهای تعاملی توزیع­‌شده‌­تر، که در چهارچوب آن‌ها عرضه­‌کنندگان و متقاضیان امکان اقامتی آزادی عملی بیشتر در تعیین شرایط قرارداد و عمل به تعهدات خود دارند، جای سکوهای تعاملی متمرکز امروزی را بگیرند. در هر صورت، شیوع ویروس کرونا احتمالا تاثیر قابل ملاحظه بر الگوی کسب­وکار سکوهای تعاملی خواهد گذاشت.

نگارنده: امیر عزیزی (دانشجوی دکتری اقتصاد دانشگاه تهران و کارشناس اقتصادی اندیشکده سیاست‌گذاری اقتصادی تهران)
تهیه شده در گروه مطالعات اقتصادی پژوهشگاه فضای مجازی

منابع

Bosa, D., & Rodriguez, S. (2020, March 30). Airbnb extends coronavirus cancellation window to May 31, sets aside $250 million to pay hosts for missed stays. Retrieved March 31, 2020, from CNBC: https://www.cnbc.com/2020/03/30/airbnb-extends-coronavirus-cancellation-window-to-may-31-due-to-coronavirus.html
Newcomer, E. (2020, March 30). Airbnb Will Give $250 Million to Hosts Who Lost Income to Virus. Retrieved March 31, 2020, from Bloomberg: https://www.bloomberg.com/amp/news/articles/2020-03-30/airbnb-will-give-250-million-to-hosts-who-lost-income-to-virus