کرونانوشت/ الگوی مواجهه کشورها با شایعه پراکنان کرونا در فضای مجازی

مصر
سخنگوی دولت مصر ضمن درخواست از شهروندان برای عدم انتشار اخبار غیر رسمی، با اعلام یک شماره تلفن واتس اپ از آمادگی 24 ساعته برای دریافت گزارش‌‌های شهروندان از شایعه پراکنان کرونا خبر داده است. وی همچنین از برخورد بدون مماشات با شایعه پراکنان گفته و بر اجرای اقدامات قانونی طبق قانون مجازات و قانون جرایم سایبری با شایعه پراکنان و منتشرکنندگان اخبار دروغ که با هدف تضعیف امنیت عمومی یا آسیب رساندن به منافع عمومی اقدام می کنند تاکید کرده است.
در ماده 188 قانون مجازات مصر تا یک سال حبس و جزای نقدی برای کسانی که محکوم به انتشار شایعات یا اخبار دروغین هستند تعیین شده است. همچنین قانون جرایم سایبری مجازات های انتشار شایعات را به پنج سال زندان و جریمه 500000 لیر افزایش می دهد.

ترکیه
پلیس ترکیه از آغاز اقدام برای تحقیق و پیگرد کلاهبرداران و منتشرکنندگان اخبار جعلی پیرامون ویروس کرونا گفته است.
به گفته اداره کل امنیت ترکیه، افسران انتظامی باید برای جستجوی اطلاعات نادرست که می تواند باعث ایجاد وحشت در بین شهروندان شود اقدام کرده و در این راستا نظارت رسانه های اجتماعی مورد توجه باشد. در این روند، حذف پست های التهاب آور و برخورد قاطع با مجرمان در دستور قرار گرفته است.
واحد سایبری ترکیه همچنین به دنبال کنترل و مهار هرگونه اطلاعات نادرست یا نکات بهداشتی جعلی در ارتباط با ویروس کورنا است. پست های متعددی در رسانه های اجتماعی در ارتباط با محتوای جعلی خطرناک و راه های درمانی نادرست برای مقابله با کرونا به اشتراک گذاشته شده است.
وزارت بهداشت ترکیه مکررا از شهروندان خواسته است که توصیه های مسئولان یا نهادهای جهانی مانند سازمان جهانی بهداشت (WHO) را مورد توجه قرار دهند.

عربستان سعودی
در گزارشی که روزنامه عکاظ چاپ عربستان منتشر کرده، از هشدار دادستان عمومی عربستان سعودی به منظور مقابله با افرادی که شایعات یا اخبار جعلی را پیرامون ویروس کرونا در رسانه های اجتماعی منتشر کرده و باعث وحشت در بین عموم می شوند سخن به میان آمده است.
طبق گقته دادستان عربستان براساس قانون جرائم سایبری این کشور ، تولید و ارسال شایعات در فضای مجازی مجازات حبس تا 5 سال یا جریمه نقدی تا 3 میلیون ریال سعودی را برای مجرم به همراه خواهد داشت که این قانون شامل همه افراد مجرم اعم از تبعه یا غیر تبعه عربستان می‌شود.
دادستان عربستان همچنین از اهمیت توجه به منابع رسمی انتشار خبر از طرف شهروندان و تماس با مراکز رسمی جهت اطلاع از اخبار کرونا تاکید کرده است.

امارات متحده عربی
در پی مشاهده ویروس کرونا در امارات متحده عربی، وزارت کشور ضمن تاکید بر لزوم مسئولیت پذیری افراد از مجازات منتشرکنندگان اطلاعات و اخبار دروغ در رسانه های مجازی از حبس 3 سال تا اعدام و جریمه نقدی 3 میلیون به واسطه ایجاد ترس و وحشت در کشور گفته است.
در این زمینه همچنین خبر از مقابله چند نهاد دولتی امارات با منتشرکنندگان اخبار جعلی در رسانه های اجتماعی منتشر شده است.
این وزارتخانه تاکید کرده که اطلاعات مربوط به کروناویروس یا مواردی که در افراد مبتلا به ویروس تأیید شده اند فقط توسط مقامات بهداشتی مربوطه صادر می شود و در این زمینه شهروندان باید به رسانه های رسمی کشور توجه کنند.

قطر
وزارت کشور قطر نسبت به انتشار شایعات یا اخبار جعلی در رسانه های اجتماعی پیرامون کرونا هشدار داده و از مردم خواست که اطلاعات را از منابع رسمی بدست آورند و از شایعات و داستان های ناشناس خودداری کنند.
وزارت امور خارجه این کشور نیز در توئیتی اعلام کرده است: "دخالت در گسترش یا انتشار شایعات یک جرم جدی بوده و ممکن است شما را در معرض مسئولیت قانونی قرار دهد."
همچنین گفته شده است: "مقامات ذیصلاح منتشرکنندگان شایعات را احضار کرده و همه اقدامات قانونی علیه آنها انجام خواهد شد."
قطر با اصلاح قانون مجازات خود، چارچوبی قانونی را برای مقابله با انتشار "اخبار جعلی" معرفی کرده است. پیرو این اصلاحیه که با عنوان "جنایات علیه امنیت داخلی کشور" در قانون مجازات معرفی شده از تحمیل 5 سال زندان یا 100000 ریال قطر برای هر مجرمی که به انتشار شایعات یا خبرهای دروغ گفته شده است.



هند
در هند، نخست وزیر این کشور از شهروندان خواسته است نسبت به شایعات مرتبط با کرونا بی توجه باشند.
مسئله رسانه‌ها در این کشور با توجه به این که بزرگترین بازار برنامه واتس اپ با بیش از 400 میلیون کاربر را دارد مورد توجه بیشتری است. در طی چهار سال گذشته ده ها نفر به دلیل شایعات منتشر شده در واتس اپ و ایجاد ناآرامی در این کشور کشته شده‌اند و از زمان شیوع ویروس در دسامبر گذشته در چین ، اطلاعات نادرست به ویژه از طریق واتس اپ افزایش یافته است.
یکی از پژوهشگران هندی در این زمینه گفته است: "به طور معمول ، ما در هندوستان چنین سطحی از اطلاعات غلط در مورد مسائل بهداشتی را نمی بینیم. پیش از این ، هفته ای دو تا سه پیام در مورد موضوعات بهداشتی دریافت می کردیم که به طور واقعی آنها را بررسی می کردیم. اکنون ، ما در هر پنج تا شش پیامی که دریافت می کنیم بخش اعظمی از آن به کروناویروس مربوط است "
محتوای منتشر شده در رسانه‌های مجازی این کشور در بر دارنده‌ی فیلم های ایجاد کننده وحشیت و ترس در جامعه بوده و بر همین اساس برای مقابله با آن اقداماتی از طرف دولت هند انجام شده است.
یک مقام ارشد وزارت بهداشت هند به الجزیره گفت که دولت برای مقابله با اطلاعات نادرست ، پیام های متنی را برای شهروندان با مشاوره های معتبر ارسال می کند.
دولت مرکزی همچنین به شرکتهای مخابراتی دستور داده است که یک کلیپ صوتی را برای توضیح دادن پیرامون ویروس کرونا برای کاربران تلفن همراه تهیه کرده تا از این روش برای مبارزه با اطلاعات نادرست مقابله شود.

دیگر کشورهای آسیایی
دولت های دیگر کشورهای آسیایی برای مقابله با معضل اطلاعات نادرست پیرامون کرونا ویروس در رسانه های اجتماعی ،دست به کار شده اند.
دستگیری های بیش از 20 نفر در شش کشور نشان می دهد که دولت ها چگونه در تلاش برای جلوگیری از وحشت و آسیب های بیشتر اقتصادی ، از رسانه های اجتماعی استفاده می کنند.
مقامات مالزی، اندونزی و تایلند و ... در پیگیری "اطلاعات نادرست" یا "اخبار جعلی" و دستگیری منتشکرکنندگان این محتواها تاکید کرده اند.
دولت ها همچنین در تلاش برای متوقف کردن شایعات بوده و نسبت به سانسور محتوای تهدید کننده اطلاعات و اقدامات رسمی در کشور در تلاش برای مهار ویروس اقدام می‌کنند.
پلیس هنگ کنگ یک مأمور امنیتی را در یک مرکز خرید به جرم انتشار متنی جعلی در رسانه های اجتماعی مبنی بر اینکه چندین نفر از کارمندان تب داشته در مرخصی هستند را به واسطه ایجاد ترس و وحشت در کشور تحت پیگرد قرار داده است.
دادستان کل مالزی نیز از بازداشت تعدادی از افراد به واسطه انتشار اطلاعات نادرست در مورد این ویروس در رسانه های اجتماعی خبر داده است.
مقامات تایلند که چند نفر را به دلیل انتشار پستهایی که ناقض قانون جرائم رایانه ای 2017 این کشور بوده، بازداشت کرده‌اند و حکم 5 سال زندان برای آنان در نظر گرفته شده است.
در تایلند یک مرکز خبری مقاله با اخبار جعلی تأسیس شده است و ده ها تن از کارمندان در طی چهار روز از 25 ژانویه در حدود 7،600 پست بررسی کردند که منجر به شناسایی 22 پست با محتوای جعلی و دروغ و برخورد طبق قوانین جرایم رایانه ای این کشور شده‌اند.
وزیر دیجیتال تایلند در ارتباط با فعالیت این مرکز گفته است که تلاش مرکز خبری مقابله با اخبار جعلی بررسی شایعات و ابلاغ حقیقت ماجرا به مردم است.
تایلند از جمله کشورهایی است که در آن علیرغم شکایت گروه‌های حقوق بشری مبنی بر اقدامات دولت با مخالفانش، قوانین سختگیرانه‌تری مربوط به پست های رسانه های اجتماعی در سالهای اخیر وضع شده است.

در اندونزی هم تعدادی را به اتهام انتشار اخبار جعلی مربوط به کرونا ویروس دستگیر کرده و به گفته سخنگوی پلیس اندونزی این افراد با حکم 10 سال زندان روبرو هستند.
در همین حال ، سنگاپور از قانون اخبار جعلی خود برای کنترل کاربران فیس بوک در این کشور و ارسال اطلاعیه هایی برای تصحیح پست ها و مقالات حاوی اطلاعات نادرست درباره ویروس، استفاده کرده است. نخست وزیر سنگاپور در مصاحبه‌ای از تفاوت اقدامات مقابله‌ای با اخبار جعلی با زمان شیوع سارس به واسطه ظهور رسانه های اجتماعی گفته است.
در میانمار یک وزیر دولتی به دلیل به اشتراک گذاشتن پستی که توصیه به خوردن پیاز بیشتر برای مقابله با ویروس کرونا گفته بود، مورد توبیخ قرار گرفته است.
پلیس ویتنام مردی را به دلیل ارسال "اطلاعات غیرقابل اطمینان" در فیس بوک در مورد دو بازدید کننده چینی که در بیمارستان بستری شده اند جریمه کرده و از تعدادی افراد نیز به دلیل انتشار محتوای نادرست بازجویی کرده است.
دولت تایوان نیز نسبت به مجازات به دلیل انتشار اطلاعات نادرست پیرامون کرونا هشدار داده است.

مقابله کشورها با شایعه پراکنان مرتبط با کرونا در حالی است که چین مدتهاست رسانه های اجتماعی را به شدت سانسور می کند و برخی منتقدین می گویند که ممکن است اطلاعات مربوط به ویروس در حال ظهور در ووهان را به تاخیر انداخته باشند.
گفته شده است که هشت نفر پس از متهم شدن به شایعات در مورد بیماری در اوایل ژانویه دستگیر شدند ، اما پرونده آنان به دلیل افزایش نارضایتی عمومی از ایجاد بحران جدید، کنار گذاشته شده است.

نگارنده: محمدمهدی قاسم‌پور
تهیه شده در گروه مطالعات اخلاقی پژوهشگاه فضای مجازی


منابع: