نشست مقدماتی اجلاس
IGF 2019 با محوریت «حکمرانی داده
[1]» بر مبنای حقوق بشر
[2]»، در روز دوم اجلاس حکمرانی اینترنت برگزار شد.
نشست یاد شده مسئله مذکور را با شش موضوع مشخص، «دادههای مرزی»، «مباحث قضایی و حق حاکمیت داده»، «چارچوبهای حفاظت از دادهها»، «دادهها و توسعه پایدار»، «حقوق بشر و اخلاق اینترنت» و «حکمرانی و اخلاق هوش مصنوعی و الگوریتمها»، در شش کارگروه تخصصی به بحث گذاشت.
ماهیت چند لایه و در حال تغییر مداوم حکمرانی داده، لزوم پایدار بودن روند حکمرانی داده
[3] از مهمترین مسائل بنیادین مطرح شده در این نشست به شمار میرود.
در ادامه نشست، بسیاری از متخصصان حاضر در این رویداد بینالمللی در مورد افزایش مداوم اهمیت حکمرانی داده با افزایش تعداد کسب و کارهای مبتنی بر اطلاعات
[4] و فرایند شکلگیری جهان دیجیتال بر مبنای دادههای کاربران به اجماع رسیدند.
بر اساس نظر سخنرانان این نشست، داده ماهیتی مشابه با نفت یافته است و در جهان امروز، به هیچ وجه فقط یک دارایی به شمار نمیرود؛ بلکه به یک مفهوم حقوقی برجسته بدل شده که اتحادیه اروپا نیز در تنظیم مقررات عمومی حفاظت از داده
[5] به آن توجه و عنایت خاصی داشته است و بیشک اهمیت موضوع حکمرانی داده باید در سطوح ملی، منطقهای و بینالمللی تبیین شود.
کارشناسان غربی با طرح این ادعا که مدل اروپایی حکمرانی داده برای حراست از حقوق حیاتی و اساسی انسان مناسب است، راه توسعه بیش از پیش و کنترل کامل بر فناوریهای پیشرفته را حکمرانی داده میدانند.
لزوم بررسی و مطالعه مدلهای مختلف مطرح شده برای حکمرانی داده، گفتگوی چندذینفعی
[6] و چندجانبه و مسئله دیپلماسی داده
[7] در سطح کلان نظام بینالملل نیز از دیگر مسائل مهم مطرح شده در این نشست به شمار میرود.
متولیان این امر، در ادامه نشست از دیگر کشورها برای طرح پیشنهادات کاربردی در راستای تکمیل مدل اروپایی حکمرانی داده دعوت کردند و اعلام کردند که از ایدههای تازه استقبال میکنند.
از سوی دیگر، چالشهایی نیز در جریان نشست مقدماتی مطرح شد که از جمله آنها میتوان به مشکل لزوم سازگاری مدل حکمرانی داده با ارزش های مختلف کشورها اشاره کرد. در این میان نمایندگان کشورهای آفریقایی به پرسش در مورد میزان سازگاری مدل اروپایی حکمرانی داده با دیگر کشورها خصوصا منطقه آفریقا پرداختند. آنها بر این موضوع تاکید داشتند که اروپا زیرساختها و نهادهای مناسبی برای حکمرانی داده دارد اما در افریقا وضع اینگونه نیست
. از سوی دیگر تدوین چارچوب قضایی واحد برای حفاظت از دادهها نیز به واسطه تفاوت رویکرد کشورها در مورد مسئله حقوق بشر، امری بسیار دشوار و چالش برانگیز به شمار میرود.
برگزاری یک نشست در سطح بالا و با محوریت موضوع «داده و الگوریتمها» به منظور اتخاذ یک تصمیم عملی جمعی و رسیدن به راهبرد موثر مدیریت داده، از اهم نیازهای مطرح شده از سوی کارشناسان در جریان این نشست محسوب میشود.
بر اساس اهم مسائل مطرح شده در جریان این رویداد، میتوان نتیجه گرفت که حمایت از بنگاههای اقتصادی کوچک
[8] در برابر شرکتهای بزرگ، یکی از الویتهای اساسی کشورهای اروپایی محسوب میشود و کارشناسان اغلب جریان داده را یکی از کلیدیترین مولفههای توسعه تجارت میدانند.
قدرت بالای آمریکا در بحث حکمرانی داده و توان این کشور برای اعمال قدرت در دیگر کشورها از نکات جالب توجهی است که متخصصان و مقامات اروپایی نیز بر ان اذعان و تاکید کردند.
سخنرانان در ادامه روند بحث خود «محلیسازی داده» و «دفاع حقوقی_قضایی از دادهها» را مدلهای نامناسب و ناکارآمد حکمرانی داده ارزیابی کرده و بار دیگر بر لزوم حضور موثر جامعه مدنی در مبحث حفاظت از دادهها تاکید کردند. بر این اساس میتوان نتیجه گرفت که دوره کفایت «خود تنظیمگری» برای حفاظت از داده به اتمام رسیده و این تحقق این امر مستلزم ورود جدی دولت به این حوزه است.
مسئله شکاف داده
[9] و تاثیر آن بر حاشیهسازی کشورها، لزوم حفاظت از دادههای کودکان و مشارکت آنها در امر حکمرانی داده، تهیه چارچوب مدون برای عملکرد هوش مصنوعی در بخش خصوصی و وضع قوانین رقابتی جدید برای تنظیم رفتار پلتفرم های ناقض حقوق انسانی، از دیگر موضوعات مهم مطرح شده در جریان این نشست به شمار میرود.