بر اساس ادعای مطرح شده از سوی کارشناسان؛ دموکراسیهای اروپایی، در طول سالهای اخیر، مدتها پیش از تبدیل شدن این امر به یک دغدغه برای ایالات متحده، با دخالت سیاسی قدرتهای خارجی در امور کشورهایشان مواجه بوده اند. کشور روسیه بزرگترین این تهدیدات، محسوب میشود.
مارگارت تیلور (
Margaret L. Taylor)، یکی از پژوهشگران اندیشکده بروکینگز، اخیرا در مقالهای، به واکاوی این امر پرداخته است. تیلور در این نوشتار کوتاه، مدعی شد که توجه مسکو، از سال 2000 و پس از تثبیت قدرت پوتین، به عنوان رئیس جمهور روسیه، به کشورهای اروپای شرقی و حوزه اتحاد جماهیر شوروی سابق، جلب شد. هدف اصلی روسیه در آن مقطع، کاهش نفوذ دموکراسیهای غربی در این کشورها و بازگرداندن آنها به مدار مناطق تحت نفوذ خود بود.
متخصصان غربی، معتقدند که تلاش بدوی پوتین، برای افزایش نفوذ در منطقه بالکان و اروپای شرقی، سرانجام، به تلاش و برنامهریزی برای تضعیف سازمانهایی چون پیمان آتلانتیک شمالی و اتحادیه اروپا، تبدیل شد. کمپینهای اطلاعاتی و شناختی روسیه نیز در همین راستا، اقدامات خود را برای بیاعتبار کردن سیاستمداران و نهادهای دموکراتیک این کشورها، مانند انتخابات و رسانههای مستقل، آغاز کردند.
ولادیمیر پوتین، اخیرا طی اظهار نظری در حاشیه اجلاس سران جی 20 در ژاپن، گفت:
«اندیشه لیبرال، به عنوان ایدئولوژی غالب جهان از دوره جنگ جهانی دوم، که شامل مواردی چون چند فرهنگی، حاکمیت قانون، احترام به حقوق بشر و ... می شود، منسوخ شده و هدفی متفاوت از گذشته یافته است.»
روسیه در راستای تحقق هدفش، یعنی تضعیف فرایندهای متداول، پروژه پرورش گروههای ناسیونالیستی رادیکال را در اقصی نقاط اروپا، کلید زد. دانشمندان سیاسی غرب، در تحلیل رفتار پوتین، مهمترین اهداف وی را تضعیف وحدت غرب برای ناکارآمد ساختن مسائلی چون تحریمهای اقتصادی، احیای نقش روسیه به عنوان یک قدرت جهانی و کاهش احتمال روی آوردن مردم کشورش به شیوههای دموکراتیک، ارزیابی میکنند.
مطالعه موردی: بریتانیا و آشوبهای برگزیت
دولت بریتانیا در طول رایگیری برای خروج از اتحادیه اروپا، طی سال 2016، نهایت تلاش خود را بر کاهش نگرانهای مطرح شده در مورد امکان دخالت روسیه در این همه پرسی معطوف کرد. این در حالی است که تدابیر امنیتی دولت بریتانیا برای تحقق این امر، بسیار ناچیز و عملیات اطلاعاتی_شناختی مسکو در این زمینه، بسیار گسترده و قوی بود.
به جرئت میتوان برگزیت را یکی از بزرگترین نمونه اقدامات روسیه در زمینه تضعیف دموکراسیهای غربی، دانست. بر اساس گزارش رابرت مولر، بازرس ویژه پرونده دخالت روسیه در انتخابات ریاست جمهوری آمریکا، ردپای فعالیت یک نهاد بدنام روس، موسوم به آژانس تحقیقات اینترنت (
Internet Research Agency) در ماجرای برگزیت نیز دیده می شود.
بر اساس گزارش فوریه 2019، پارلمان بریتانیا در مورد انتشار اطلاعات نادرست و اخبار جعلی، بیش از 150 هزار حساب کاربری شبکههای اجتماعی وابسته به دولت روسیه، اندکی پیش از آغاز همه پرسی، در رسانههای اجتماعی به طرفداری از برگزیت، شروع به فعالیت کردهاند.
اقدامات خصمانه روسیه، سرانجام در نوامبر 2017، واکنش ترزا می، نخست وزیر وقت بریتانیا را بر انگیخت. وی در این سخنرانی خود، روسیه را به تلاش برای تضعیف جوامع آزاد و ایجاد اختلاف در غرب، متهم ساخت و گفت:
«من یک پیام ساده برای دولت روسیه دارم. شما موفق نخواهید شد.»
در حالی که بریتانیا مبارزه خود با رویکرد جدید روسیه را به صورت سیاسی پیگیری میکرد، کرملین به تلاش خود برای گسترش هرج و مرج سیاسی در بریتانیا، ادامه میداد. از جمله این تلاشها میتوان به تشدید تنش در ایرلند شمالی و دامن زدن به اختلافات این کشور با انگلیس، اشاره کرد.
این اقدامات ضربات مهلکی به پایههای دموکراسی غربی وارد میکنند و به نظر میرسد که اروپا و ایالات متحده آمریکا، برای عبور از این بحران، به ایجاد تغییری اساسی در رویه رفتاری خود، نیاز دارند.
لینک منبع