ششمین نشست از سلسله نشست‌های زن، خانواده و فضای مجازی با عنوان «سلبریتی‌ها و تحولات فرهنگ جنسیتی» با ارائه دکتر محمد ملاعباسی به همت دفتر مطالعات اسلامی و ارتباطات حوزوی پژوهشگاه فضای مجازی در مرکز تحقیقات زن و خانواده قم برگزار شد.
آقای ملاعباسی در این هم اندیشی فضای کلی بحث سلبریتی‌ها را تبیین کردند و بستر تاریخی آن را شرح داده و به توصیف کامل بحث بر اساس روش زیملی (تحلیل کاراکترهای اجتماعی) پرداختند.
ایشان در ابتدا با بیان تفاوت‌های بین شخص «مشهور» با شخص «سلبریتی» اظهار داشتند که شهرت ناشی از یک اقدام یا عملکرد بزرگ است. در حالی که سلبریتی شهرتی شکننده و ناشی از شخصیت سلبریتی است و ربطی به عملکرد وی ندارد. در واقع شهرت سلبریتی وابسته به رسانه است و چیزی خارج از آن نیست.
در نتیجه این تبیین، با تحول رسانه‌های جدید، باید منتظر ارائه سلبریتی‌های جدید هم باشیم.
ایشان بیان داشتند که سلبریتی‌ها بیشتر شخصیت‌های «انگشت‌نما» و رسوا هستند و معمولا به دلیل داشتن نقصان‌هایی که البته آسیب‌زا نیستند، شهرتشان پررنگ‌تر می‌شود. لذا مؤلفه‌هایی چون رسوایی و ابتذال و وارد شدن نقدهای اجتماعی در ماهیت سلبریتی بودن نهفته است و به عبارت دیگر سلبریتی که بدون برچسب عنوان رسوایی یا نقد اجتماعی باشد، نداریم.
ایشان سپس به بیان بسترهای تاریخی سلبریتی‌ها از ابتدای قرن بیستم و همزمان با رواج تصویرگری و سپس فیلم و رسانه‌های جدید مثل فضای مجازی پرداختند و بیان داشتند که سلبریتی‌ها بر اساس مکانیزم شخصیت (
self) شناخته می‌شدند که همه اتفاقات زندگی آنها از تولد تا مرگ دیده یا ثبت می‌شد.
دکتر ملاعباسی در بدنه بحث خود، به بررسی کاراکترها پرداختند و ... کاراکتر را شرح دادند:
کاراکتر نخست، «شخصیت منحرف درون گروهی» است. ایشان در تبیین این کاراکتر بیان داشتند که در فرهنگ‌های محله‌ای و گروهی تحمل اخلاقی بیشتر از نظام‌های کلان است. به عنوان مثال به «دیوانه‌ی محلّه» و «فاحشه‌ی محله» اشاره داشتند که در محله خود بیش از آنکه خطرناک و مضرّ دیده شوند، تحمل می‌شوند و به دید تفریح به آنها نگریسته می‌شود. هرچند به عنوان «الگو» هم دیده نمی‌شوند. علّت این پدیده این است که پیوندهای دیگری بین گروه و این کاراکتر است که به آنها اجازه می‌دهد انحراف این شخص را تحمل کنند و برای آنها چیزی شبیه راز جمعی یا نقصان درونی باشد.
کاراکتر دومی که دکتر ملاعباسی شرح دادند «قدّیس» بود که سلبریتی‌ها را می‌توان از این زاویه نیز تحلیل کرد. در این کاراکتر مؤلفه‌های قداست، پرهیزگاری، متخلق بودن و تمایز به شکل خاص مطرح است؛ هرچند می‌تواند با اصل سلبریتی بودن تناقض هم داشته باشد. به عبارت دیگر، سلبریتی با این تبیین هم به گونه‌ای در محل نقد عمومی قرار دارد و هم به عنوان یک قدیس که فهمی وراء فهم عموم مردم دارد، دیده می‌شود و شخصیتی است که به گونه‌ی خاصّی خوب است. این کاراکتر مثلا با ارتباط با حیوانات دیده می‌شود که به گونه‌ای از معصومیت و پاکی حیوان تأثیر می‌پذیرد.
سومین کاراکتر، «کودک» است. در این کاراکتر تصویر بچگانه‌ای از سلبریتی مطرح می‌شود؛ کسی که مانند کودکان ساده سخن میگوید نه پیچیده و فنی، اشتباهات قابل بخششی دارد و خطاهای او به پای بد بودنش نوشته نمی‌شود. در این کاراکتر، حماقت و شیرینی (
cuteness) پررنگ دیده می‌شود. در این تبیین، ما سلبریتی با ابهت و شخصیت رسمی نداریم. در نتیجه سلبریتی‌ها پیرو ندارند، بلکه هوادار دارند.
چهارمین کاراکتری که آقای ملاعباسی به شرح آن پرداخت، «وحشی نجیب» است که شخصیتی بَدوی، ابتدایی و احمق است. این شخصیت به عبارتی وراء مدرنیته ولی پیشتاز مدرنیته است.
ایشان در تبیین کاراکتر پنجم به «خدای قربانی» اشاره کرد که در واقع شخصیتی است که یک روز بسان خدا ساخته و انتخاب و مشهور می‌شود و در پایان همان روز قربانی می‌گردد. با این تبیین، سلبریتی‌ها به شدّت در مقابل نقدها ضعیف‌اند و همان‌گونه که یک روزه سلبریتی می‌شوند و شهرت می‌یابند، به همان شکل، ممکن است یک روزه با یک نقد یا اعتراض به فراموشی سپرده شوند. سلبریتی‌ها هم در شهرت و هم در از دست دادن شهرت، بسیار وابسته به مخاطبین هستند و در واقع چیزی وراء آن ندارند. همچنین، جامعه با مطرح کردن سلبریتی‌ها بر اساس این کاراکتر، به گونه‌ای خود را پاک و منزه نشان می‌دهد.
اما در بیان تأثیری که سلبریتی‌ها در فرهنگ جنسیت دارند، می‌توان به برداشته شدن مرز حوزه عمومی با حوزه خصوصی اشاره کرد. توضیح این که، سلبریتی‌ها چون دائم دیده می‌شوند و همه ابعاد زندگی آنها هم دیده می‌شود، عملاً به عنوان کسانی که پیشتاز شکستن مرز امور خصوصی با امور عمومی هستند، شناخته می‌شوند. در این زمینه می‌توان به شخصیت کیم کارداشیان اشاره کرد.
در پایان، حضار با ارائه نظرات، اشکالات و سؤال‌هایی به بحث و گفتگو درباره موضوع سلبریتی‌ها پرداختند و در مسائلی چون سلبریتی‌های مشهور، تأثیرات فضای رسانه‌ای، نقش تأثیرگذاران اقتصادی در شهرت سلبریتی‌ها، و ... به بحث و گفتگو پرداختند.
