موضوع: گزارش‌های تخصصیزبان اثر: فارسیناشر: پژوهشگاه فضای مجازی- گروه مطالات بنیادیننوع رسانه: الکترونیکیپدیدآورندگان: دکتر علیرضا کاظمی (دکتری فلسفه علم و فناوری دانشگاه صنعتی شریف و همکار پژوهشی گروه مطالعات بنیادین)کلید واژه: مردمسالاری، رسانه‌های خبری، سکوها، فضای مجازی، تخریب خلاقانه
توضیحات: مقاله «تخریب خلاقانه مردم‌سالارانه؟ اثر چشم‌اندازِ رسانه در حال تغییر روی مردمسالاری» نوشته راسموس کلایس نیلسن، استاد ارتباطات سیاسی دانشگاه آکسفورد و ریچارد فلتچر، پژوهشگر ارشد انستیتو مطالعات خبرنگاری رویترز در دانشگاه آکسفورد است که در سال ۲۰۲۰ در کتاب «رسانه‌های اجتماعی و مردمسالاری» چاپ انتشارات دانشگاه کمبریج به چاپ رسیده است. در این اثر، استلزامات گذار به رسانه‌ها و خبرنگاری برخط برای مردمسالاری مرور می‌شود. نویسندگان اثر فناوری‌های دیجیتال و موبایل را روی سازمان‌های خبری به عنوان نوعی «تخریب خلاقانه» توصیف می‌کنند. ایشان نشان می‌دهند که افول روزنامه‌ها قبل از ظهور اینترنت آغاز شده بود ولی فناوری‌های دیجیتال این افول را شتاب بخشیدند.
وب‌سایت‌ها، بازار تبلیغات طبقه‌بندی‌شده را که خونِ در رگ‌های روزنامه‌های محلی بود نابود کردند ولی گوگل و فیسبوک انحصاری دوجانبه روی تبلیغات برخط به دست آوردند. در عین حال همان‌طور که سکوها مدل تجاری اخبار را دچار «اختلال» می‌کنند، تعریف این که چه کسی یا چه چیزی «اخبار» یا «رسانه‌ها» را در عصر اینترنت می‌سازد دشوار شده است چرا که در این زمان هرکسی می‌تواند بلاگ، توییت یا پست کند. نویسندگان همچنین خاطر نشان می‌کنند که مخاطبانِ اخبار از یک سیستم «کشف مستقیم» که در آن ایشان تعمداً اخبار را از منابع اصلی دریافت می‌کنند و به آن‌ها مراجعه می‌کنند، به «کشف توزیع‌شده» نقل‌مکان کرده‌اند که در آن مخاطبان اخبار را از «موتورهای جستجو، رسانه‌های اجتماعی و دیگر محصولات سکوها» دریافت می‌کنند. «خوش‌اقبالی خودکار» ایجاد شده توسط موتورهای جستجو و رسانه‌های جمعی مخاطبان برخط را به این سوق می‌دهد تا در معرض منابع خبری بیشتری نسبت به زمانی که محدود به منابع آفلاین بودند، قرار بگیرند. نویسندگان نتیجه می‌گیرند که ظهور اخبار برخط نهادهای تثبیت‌شده دموکراسی قرن بیستمی ماند احزاب سیاسی، رسانه‌های جمعی سنتی حاکم و گروه‌های ذی‌نفع عضو محور را تضعیف می‌کند ولی یک محیط رسانه‌ای جدید مردم‌سالارانه خلق می‌کنند که منافع خودش را به دنبال دارد.
شکی در این نیست که رسانه‌های خبری همواره یکی از نهادهای اصلی نظام‌های مردم‌سالار بوده‌اند. از این رو با ظهور سکوها و شیوه‌های جدید تولید و انتشار اخبار در فضای مجازی، نظام‌های مردم‌سالار دچار تغییرات محوری می‌شوند. از این رو این مقاله که در آن اثر این تغییرات ژرف رسانه‌های خبری روی مردمسالاری به دقت تحلیل شده است، می‌تواند برای سیاستگذاران و فعالان حوزه مجازی و همچنین فعالان سیاسی بصیرت‌های مهمی داشته باشد.
تخریب خلاقانه مردم‌سالارانه؟ اثر چشم‌انداز رسانه در حال تغییر روی مردمسالاری
