موضوع: گزارش‌های تخصصیزبان اثر: فارسیناشر: پژوهشگاه فضای مجازی / گروه مطالعات اخلاقی فضای مجازینوع رسانه: الکترونیکیپدیدآورندگان: نفیسه صالح‌نیا (دانشجوی دکتری اقتصاد سلامت دانشگاه تربیت مدرس تهران)کلید واژه: کرونا، کووید 19، اخلاق پزشکی، سیاست‌گذاری، فضای مجازی، فناوری اطلاعات و ارتباطات
توضیحات: همه جهان با یک بیماری غیرقابل پیش‌بینی و تقریبا ناشناخته به نام کووید 19 روبرو است. این ویروس همه‌گیر، بحران جدیدی در اخلاق را شکل می‌دهد و باعث شده است که بسیاری از افراد به‌صورت اجباری به انجام امور روزمره از طریق سامانه‌های اینترنتی، اپلیکیشن‌ها و سایر خدمات الکترونیکی بپردازند. حجم بالای تقاضا و گسترش روابط مبتنی بر فضای مجازی، دولت‌ها، شهروندان و سازمان‌های بشردوستانه را به تلاش برای تعیین دستورالعمل‌ها و قوانین مشخص، در این حوزه وادار کرده است. بنابراین باید دید چه‌چیزی باعث ایجاد اخلاق متناسب با شرایط اضطرار می‌شود و چه نوع تفکر اخلاقی باید افراد را در زمان بحران به سمت استفاده مؤثر از منابع و فضای مجازی با رعایت اخلاق، راهنمایی کند. در بحران‌های بزرگ نظیر کرونا، کارکنان بخش درمان تحت فشارهای جسمی و روحی گسترده‌ای قرار می‌گیرند. افراد مسن هفته‌ها و ماه‌ها مجبور به تحمل قرنطینه خانگی می‌شوند. افراد بی‌سرپرست و آواره، و کارگران روزمزد که هم‌اکنون در سراسر جهان با محرومیت‌های شدید روبرو شده‌اند، در مقابل این بحران مصونیت کمتری داشته و علاوه بر این‌ها مردمی که در کشورهایی زندگی می‌کنند که سیستم بهداشت ضعیفی دارند، بیشتر در معرض خطر هستند. بنابراین این افراد نیاز به حمایت روحی و مالی دارند و بخش‌های مختلف جامعه موظف به حمایت از این گروه هستند. ویروس کرونای جدید در حال حاضر به پاندمی جهانی تبدیل‌شده و سازمان بهداشت جهانی (WHO)، دولت‌ها و مردم را ترغیب می‌کند تا جهت مبارزه با شیوع این ویروس آماده شوند. اینکه جهان چگونه نسبت به این وضعیت اضطراری واکنش نشان می‌دهد، سؤالات اخلاقی جدی درباره مسئولیت‌های مردم و همچنین دولت‌ها نسبت به مدیریت فضای مجازی طی این بحران، ایجاد می‌کند. در این گزارش، مسائل اخلاقی ایجادشده به دلیل بحران کرونا در بخش‌های مختلف درمانی، سیاست‌گذاری و فناوری اطلاعات و ارتباطات بررسی‌شده و تعهدات و وظایف گروه‌های مسئول در هر بخش ذکر شده‌است. همچنین برخی اقدامات شرکت‌های فناوری داخلی و خارجی که با شیوع بیماری کرونا مطابق با ادعای آن‌ها شکل گرفته است، تنها به منظور بیان مصادیقی از ظرفیت‌های فناوری و به خصوص فضای مجازی برای مبارزه با این بحران برشمرده شده است و طبیعی است که سایر اقدامات مثبت یا منفی این شرکت‌ها در عرصه‌های دیگر خارج از موضوع این گزارش است. به هر حال، تمام افراد، به‌عنوان یک جامعه و به‌عنوان ساکنان یک کشور، باید در کنار هم کار کنند تا پیامدهای ناشی از بحران را کنترل کرده و با مدیریت صحیح و کنترل اوضاع، وحشت و رعب افراد و در مقابل بی‌خیالی و بی‌مبالاتی عده‌ای دیگر، در جامعه را از بین برده و شیوع ویروس را کند کنند تا سیستم بهداشتی بتواند به نحو احسن با این بیماری مقابله کند.
مسائل و تعهدات اخلاقی در دوره کرونا با نگاه به فناوری اطلاعات و ارتباطات
